شما به عنوان یک خانم میدانید که نیاز های بهداشتی شما متمایز از آقایان است. همچنین شما میدانید که در زمان های خاصی از زندگی خود، نیاز به مراقبت های بهداشتی ویژه دارید؛ مانند زمان های بلوغ، یائسگی، بارداری یا عادات ماهیانه. آیا میدانید که نیازهای بهداشتی شما در این زمان ها تغییر می یابد؟
در حالیکه زنان بهتر از مردان بهداشت دهان خود را رعایت می نمایند، سلامت دهان آنها به طور مشخصی بهتر از مردان نمی باشد. این موضوع به دلیل تغییرات هورمون در طول زندگی زنان است که می تواند بسیاری از بافت ها از جمله لثه را تحت تاثیر قرار دهد. حداقل 23% زنان 30 تا 45 ساله و 44% زنان 55 تا 90 ساله، بیماری پریودنتیت دارند که یک مرحله پیشرفته از بیماری بافت های اطراف دندانی است.
در این بیماری تخریب بافت های نگهدارنده دندان صورت میگیرد. از آنجایی که پریودنتیت، بیماری است موذی که علائم آن گهگاه جلب نظر نمی کند، بسیاری از زنان نمی دانند که به این بیماری مبتلا هستند تا هنگامی که این بیماری حالت پیشرفته پیدا کند. با این حال در هر مرحله از زندگی شما، اقداماتی وجود دارد که با انجام آنها می توانید سلامت دهان خود را حفظ کنید.

بلوغ :

در طول بلوغ، افزایش در هورمون های جنسی مانند پروژسترون و احتمالا استروژن، سبب افزایش جریان خون لثه ها می گردد. این موضوع احتمالا باعث افزایش حساسیت لثه ها گشته منجر به واکنش های شدید به عوامل محرک مانند خرده های غذایی یا پلاک می گردد. در این زمان لثه ها متورم، قرمز رنگ و حساس به نظر می رسند. همچنان که یک خانم جوان دوران بلوغ خود را سپری می کند، تمایل لثه ها به تورم در پاسخ به محرک های موضعی افزایش می یابد. با این حال مهم است که در دوران بلوغ یک رعایت بهداشت خوب در منزل دنبال گردد که شامل استفاده مرتب از مسواک و خمیر دندان، نخ دندان و انجام جرم گیری های منظم توسط دندانپزشک است. در بعضی از موارد در صورت بروز بیماری ممکن است دندانپزشک یا متخصص لثه درمان پریودنتال را جهت جلوگیری از صدمه به بافت ها و استخوان اطراف دندان ها به شما پیشنهاد نماید.

عادت ماهیانه :

بعضی از خانم ها التهاب لثه (ژنژویت)  همزمان با عادت ماهیانه را تجربه می کنند. زمانی که به این حالت دچار می باشند ممکن است دارای لثه هایی که به راحتی خونریزی می کنند، با رنگ قرمز پر رنگ و متورم باشند و در درون گونه خود احساس سوزش نمایند. ژنژویت همزمان با عادت ماهیانه، درست قبل از دوره ماهیانه زنان شروع شده و با پایان دوره ماهیانه قطع می گردد.

بارداری :

خانم ها ممکن است دچار افزایش شدت ژنژویت یا ایجاد ژنژویت حاملگی شوند که در ماه های دوم و سوم بارداری شروع شده و شدت آن تا ماه هشتم ادامه دارد. در طی این مدت بعضی از خانم ها تومور، خونریزی، قرمزی یا حساسیت را در لثه های خود تجربه می کنند. در بعضی از موارد، لثه های متورم دوران بارداری می توانند واکنش های شدیدی به عوامل محرک موضعی نشان داده و برآمدگی های بزرگی را ایجاد نمایند. این برآمدگی ها که تومورهای بارداری نام دارد بدخیم نمی باشند و معمولا بدون درد هستند. اگر این تومورها بعد از بارداری باقی بمانند باید توسط متخصص لثه برداشته شوند.

مدتی طولانی است که میدانیم عواملی مانند سیگار کشیدن، مصرف الکل یا دارو ها عوامل خطرسازی هستند که ممکن است سبب شوند مادران دارای فرزندانی نارس و کم وزن گردند. هم اکنون شواهدی در دست می باشد که نشان می دهد بیماری های پریودنتال نیز می توانند یکی از این عوامل خطرساز باشند. زنان بارداری که بیماری های پریودنتال دارند، هفت برابر احتمال بیشتری برای به دنیا آوردن کودکانی نارس و با وزن کم دارند. مطالعات بیشتری مورد نیاز است تا دقیقا اثبات شود که چگونه بیماری های پریودنتال سبب ایجاد موادی بیولوژیک در خون می شود که عامل زایمان زودرس می باشند. به علاوه زنانی که بیماری آنها در طول بارداری تشدید می گردد در معرض خطر بیشتری برای زایمان های زودرس می باشند.
تمامی عفونت ها باید در زنان باردار مورد توجه قرار گیرند. زیرا برای سلامت جنین خطر ساز می باشند. به همین دلیل توصیه می گردد زنانی که قصد باردار شدن دارند وضعیت پریودنتال خود را با مراجعه متخصص لثه مورد ارزیابی قرار دهند.

یائسگی و دوران پس از آن :

خانم ها ممکن است در این دوره تغییراتی را در دهان خود مشاهده نمایند. آنها ممکن است از ناراحتی های مانند خشکی دهان، درد یا سوزش لثه یا تغییر طعم مانند شوری، تندی یا تلخی شکایت نمایند.
این حالت که به آن ژنژیواستوماتیت یائسگی گفته می شود، درصد کمی از خانم ها را مبتلا می نمایند. در این شرایط لثه ها خشک و براق به نظر می رسند، به آسانی دچار خونریزی شده و رنگ آنها از صورتی کم رنگ تا قرمز پررنگ متغیر است. مراقبت های ویژه توسط متخصص لثه می تواند به کنترل این وضع کمک نماید. بسیاری از زنان با استفاده از هورمون های استروژن تحت نظر پزشک متخصص از این عوارض رهایی می یابند. در بیماری های پریودنتال و پوکی استخوان ماده استخوانی کاهش یافته و حجم استخوان ها نیز کم می شود. مطالعاتی در حال انجام است تا رابطه این دو بیماری را نشان دهد. خانم هایی  که تحت درمان های جایگزین کننده هورمون برای جلوگیری از پوکی استخوان میباشند، باید به خاطر داشته باشند که این درمان ها به حفظ سلامت دندان های آنها کمک می نماید.
نظارت دقیق بر بافت های پریودنتال و لثه و بهداشت دهان برای خانم هایی  که دچار تغییرات دهانی در زمان تغییرات هورمونی می گردند بسیار مهم است. جهت کمک به بهداشت دهان، همچنین سلامت عمومی، موارد زیر توصیه می گردد:

• حداقل دو بار در سال به یک دندانپزشک جهت معاینه و جرم گیری مراجعه نمایید.
• دندانپزشک خود را در جریان هر دارویی که مصرف می کنید یا تغییری که در سلامت عمومی شما رخ داده است قرار دهید.

در صورت مشاهده موارد زیر به یک متخصص لثه مراجعه نمایید:

•  خونریزی از لثه ها هنگام مسواک زدن
•   لثه های قرمز، متورم یا حساس
•   لثه هایی که از دندان ها جدا شده اند
•  بوی بد دهان
•  مشاهده چرک در بین دندان ها یا لثه ها
•  تغییر در جفت شدن دندان هایتان هنگامیکه آنها را روی هم می گذارید یا تغییر محل دندان ها
•  تغییر در نحوه قرار گرفتن و ثبات دندان ها مصنوعی.