بیماری های بیضه

بیضه‌ها قسمتی از دستگاه تناسلی در مردان است که وظیفه مهمی چون ساختن هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون و اسپرم(سلول‌های مولد مردانه) را به عهده دارد. این عضو به دلیل ساختارش به دمای زیاد و حتی دمای بدن یعنی 37 درجه حساس است و اگربه مدت طولانی در این دما یا بالاتر قرار گیرد به بافت آن صدمه جدی وارد می‌شود و شاید برای همیشه کارایی خود را از دست بدهد. بههمین دلیل در کیسه‌ای به نام کیسه بیضه قرار گرفته تا دمای آن تنظیم شود. وجود مشکل در بیضه‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلاتجدی در فرد مانند ناهماهنگی هورمون‌ها، اختلالات جنسی و ناباروری شود.

بیضه‌ها قسمتی از دستگاه تناسلی در مردان است که وظیفه مهمی چون ساختن هورمون‌های مردانه مانند تستوسترون و اسپرم(سلول‌های مولد مردانه) را به عهده دارد. این عضو به دلیل ساختارش به دمای زیاد و حتی دمای بدن یعنی 37 درجه حساس است و اگربه مدت طولانی در این دما یا بالاتر قرار گیرد به بافت آن صدمه جدی وارد می‌شود و شاید برای همیشه کارایی خود را از دست بدهد. بههمین دلیل در کیسه‌ای به نام کیسه بیضه قرار گرفته تا دمای آن تنظیم شود. وجود مشکل در بیضه‌ها می‌تواند منجر به بروز مشکلاتجدی در فرد مانند ناهماهنگی هورمون‌ها، اختلالات جنسی و ناباروری شود. انواع مختلف بیماری های بیضه به شرح زیر هستند:

• پیچ خوردگی بیضه
• سرطان بیضه
• بیضه نزول نیافته
• اپیدیمیت
• کیست اپیدیدیم(اسپرماتوسل)
• واریکوسل
• هیدروسل
• عفونت بیضه

– پیچ‌خوردگی بیضه‌ها

در داخل کیسه ی بیضه، بیضه‌ها از یک طرف توسط ساختاری با نام طناب اسپرماتیک محافظت می‌شود. گاهی، این طناب چرخیده وباعث ایجاد اختلال در تأمین خون برای بیضه‌ها می‌شود. پیچ ‌خوردگی بیضه  بیماری خطرناکی است که باید خیلی زود درمان شود. درمان اورژانسی است و مدت طلایی شش ساعت است که تاخیر در درمان باعث از بین رفتن بیضه خواهد شد. بیشتر در مردان جوانبین 12 تا 18 سال و بر اثر عواملی مانند ضربه به بیضه‌ها یا فعالیت‌های شدید رخ می‌دهد. این مشکل می‌تواند بدون هیچ دلیلمشخصی نیز به وجود آید. پیچ‌خوردگی بیضه‌ها مشکلی حاد بوده که نیاز به مراقبت‌های اورژانسی دارد.

علائم

علائم پیچ‌خوردگی بیضه شامل درد ناگهانی و شدید در بیضه، بزرگ شدن بیضه آسیب دیده، حساسیت و تورم است.

درمان

درمان اصلاح پیچ‌ خوردگی بیضه به وسیله عمل جراحی است. چنانچه رگ تأمین کننده خون به بیضه‌ها برای مدت زمان زیادی دچاراختلال شده باشد، بیضه‌ها به طور دائمی آسیب می‌بینند و ممکن است لازم باشد از بدن خارج شوند. در طول جراحی، بخش دیگر بیضهمعمولاً تثبیت می‌شود، زیرا این شرایط در بسیاری از مواقع به صورت دو طرفه ایجاد می‌گردد.

– سرطان بیضه

سرطان بیضه زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌های غیرطبیعی در بیضه‌ها شروع به رشد و تکثیر کنند. این مشکل می‌تواند در یک یا هر دوبیضه و در مردان و یا پسران نوجوان اتفاق بیفتد.

دلیل اصلی بروز سرطان بیضه هنوز مشخص نیست اما عوامل خطر آفرین در رابطه با این سرطان به شرح زیر است:

• سن: سرطان بیضه در تمانی سنین می‌تواند اتفاق بیفتد اما بیشتر از همه در مردان بین 15 تا 40 سال شایع است.
• سابقه خانوادگی: داشتن سابقه وجود این سرطان در خانواده و فامیل، احتمال بروز آن در فرد را بالا می‌برد.
• نژاد و قومیت: احتمال بروز سرطان بیضه در مردان سفید پوست بیش از 5 برابر مردان آفریقایی و آمریکایی و بیش از دو برابرمردان آسیایی است.

علائم

علائم سرطان بیضه شامل وجود توده، بی‌نظمی یا ورم در هر کدام از بیضه‌ها، وجود احساس کشیدگی یا سنگینی در بیضه، احساسدرد در کشاله ران یا قسمت انتهایی شکم، احساس درد و ناراحتی (ممکن است درد متناوباً ظاهر و از بین برود) در بیضه‌ها یا کیسهبیضه است.

درمان

متداول‌ترین درمان برای سرطان بیضه، عمل جراحی است. در این درمان، بیضه سرطانی توسط شکافی که در ران ایجاد می‌شود از بدنبیمار خارج می‌گردد. در برخی موارد، پزشک برخی از گره‌های لنفاوی را نیز از شکم خارج می‌کند. پرتودرمانی که از اشعه‌های قدرتمندجهت مقابله با سرطان استفاده می‌کند و شیمی‌درمانی که از دارو جهت از بین بردن سلول‌های سرطانی استفاده می‌کند نیز از جملهروش‌های دیگر درمانی سرطان بیضه است.

– نزول‌نکردن بیضه

بیضه ی جنین انسان درون محفظه شکمی قرار دارد. مجرایی هم وجود دارد که بتدریج بیضه‌ها وارد آن مجرا می‌شوند و از محیط شکمیفاصله می‌گیرند. پس وقتی نوزاد پسر متولد می‌شود، انتظار داریم هنگام معاینه بیضه‌ها درون کیسه قرار داشته باشند؛ در حالی ‌کهگاهی این اتفاق نمی‌افتد، یعنی یکی یا هر دو بیضه درون شکم باقی‌مانده‌اند. شیوع بیضه نزول‌نکرده در نوزادن نارس بیشتر است.

این موضوع از دو نظر برای ما اهمیت دارد. همان‌طور که اشاره کردیم دمای زیاد باعث از بین رفتن بیضه‌ها می‌شود. پس بین 9 تا 12 ماهگی منتظر پایین آمدن بیضه‌ها می‌مانیم. اگر این اتفاق نیفتاد حتما باید با کمک جراحی آنها را از حفره شکمی پایین آورد و در کیسهبیضه قرار دارد. اگر عدم نزول بیضه دوطرفه باشد و درمانی هم انجام نشود، نوزاد پسر درآینده مبتلا به اختلالات جنسی و ناباروریخواهد شد.

موضوع بسیار مهم دیگر شیوع سرطان در بیضه‌‌های نزول ‌نکرده است. در چنین بیمارانی شیوع ابتلا به سرطان 30 برابر افراد عادیاست. حتی بعد از جراحی و پایین آوردن بیضه‌ها هم خطر ابتلا به سرطان بیضه در این کودکان (در آینده) بیشتر از جمعیت مردانیاست که چنین مشکلی هنگام تولد نداشتند. پس این بیماران را حتما باید سالانه پزشک متخصص معاینه کند.

– اپیدیدیمیت

اپیدیدیمیت در حقیقت تورم در قسمت اپیدیم را گویند. اپیدیم یک لوله مارپیچی است که به دور هر کدام از بیضه‌ها پیچیده شده است. اپیدیمیت غالباً به دلیل عفونت یا بیماری‌های قابل جنسی مانند کلامیدیا به وجود می‌آید.

علائم

درد بیضه یا تورم از جمله علائم بیماری اپیدیدیمیت است. در موارد جدی، ممکن است عفونت به بیضه مجاور نیز منتقل شده و باعث تب وورم‌های چرکی شود.

درمان

درمان اپیدیدیمیت شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها (داروهایی که وظیفه از بین بردن باکتری‌های عفونت را به عهده دارند)، استراحت دررختخواب، کمپرس یخ جهت کاهش تورم، استفاده از بیضه بند و داروهای ضد تورم (مانند ایبوپروفن) است. استفاده از کاندوم در حینعمل جنسی خطر بروز این مشکل در اثر بیماری کلامیدیا را از بین می‌برد. چنانچه این مشکل درمان نشود می‌تواند باعث بروز بافت‌هایجای زخم شده که از خارج شدن اسپرم از بیضه‌ها جلوگیری می‌کند. این مسئله بخصوص در زمانی که هر دو بیضه تحت تأثیر اینبیماری باشد و یا شخص مجدداً به عفونت مبتلا شود، باعث مشکل نازایی در بیمار می‌شود.

– کیست اپیدیدیم(اسپرماتوسل)

اسپرماتوسل یا کیست اپیدیدیم عبارت است از یک توده غیرطبیعی (کیست) که در اپیدیدیم – لوله مارپیچی کوچکی که در بالای بیضه قرارگرفته است و وظیفه انتقال اسپرم را بر عهده دارد – به وجود می‌آید. کیست اپیدیدیم در کیسه بیضه یک کیست غیر سرطانی و معمولاًبدون درد است که از یک مایع شیری رنگ شفاف که می‌تواند حاوی اسپرم باشد، پر شده است. کیست اپیدیدیم در کیسه بیضه که گاهیبا عنوان کیست اسپرماتیک نیز شناخته می‌شود، عارضه بسیار شایعی به شمار می‌رود که تأثیر منفی بر باروری نمی‌گذارد و معمولاًنیازی به درمان ندارد. اما اگر اندازه آن به قدری بزرگ شود که باعث ایجاد ناراحتی در بیمار شود، ممکن است پزشک عمل جراحی رابرای درمان آن توصیه نماید.

علائم

کیست اپیدیدیم معمولاً هیچ علائم و نشانه‌های خاصی ندارد و اندازه آن هم ممکن است ثابت باقی بماند. اما اگر به اندازه کافی بزرگشود ممکن است علائم زیر را در شما ایجاد کند:

• درد و ناراحتی در بیضه طرف درگیر در عارضه
• احساس سنگینی در کیسه بیضه در طرفی که کیست اپیدیدیم در کیسه بیضه به وجود آمده است.
• وجود یک توده یا جسم متراکم در پشت و بالای بیضه

•  
• درمان و داروها

کیست بیضه، یک توده غیر سرطانی و بدون درد است و اکثر افراد نیازی به درمان ندارند. بیمار باید به‌طور منظم برای معاینه کیستبیضه به مطب پزشک مراجعه کند. در صورتی که کیست اپیدیدیم در کیسه بیضه شما دردناک باشد، ممکن است پزشک در ابتدا داروهایمسکن بدون نسخه از قبیل استامینوفن یا ایبوپروفن را به شما توصیه کند.

عمل جراحی

• برای درمان کیست اپیدیدیم به روش جراحی معمولاً یک عمل جراحی به نام اسپرماتوسلکتومی به صورت سرپایی و با استفاده ازبی‌حسی موضعی یا بیهوشی عمومی بر روی بیمار انجام می‌شود. در این روش، جراح یک برش بر روی کیسه بیضه ایجاد می‌کندو توده اسپرماتوسل را از روی اپیدیدیم جدا می‌کند. بعد از پایان جراحی، ممکن است لازم باشد که از بیضه‌بندهای ورزشی کهگاز استریل در داخل آنها قرار داده شده است استفاده کنید تا برای محافظت از جایگاه محل جراحی، فشاری را بر روی آن واردکند.
•  

– واریکوسل

واریکوسل یک نوع تاخیر در فعالیت رگ‌های بالای بیضه است که در اکثر موارد بی‌خطر می‌باشد. به هر حال، گاهی اوقات واریکوسلمی‌تواند بر باروری فرد تاثیر گذاشته و درد خفیف تا متوسط به همراه داشته باشد. در صورتی که شما متوجه ایجاد برآمدگی در ناحیهبالای بیضه خود به خصوص در هنگام ایستادن یا فشار آوردن  شدید به بدن، لازم است با مراجعه به پزشک این وضعیت را مورد بررسیقرار دهید.

علائم

بیمار ممکن است با شکایت بزرگی، یا عدم تقارن بیضه ها، یا درد بیضه، و یا پس از ازدواج، با ناباروری مراجعه کند. ولی شایعترین فرمآن، بدون علامت، و بطور اتفاقی، حین معاینه، متوجه آن می گردند. درمعاینه، بزرگی و تورم عروق بیضه، بخصوص در سمت چپ مشهوداست و درحالت ایستاده، و یا افزایش فشار شکمی تشدید می یابد و در حالت خوابیده از بین می رود (درصورتیکه تورم عروق درحالتخوابیده از بین نرفت، بایستی به نوع ثانویه آن شک کرد.)

درمان

اگر واریکوسل عارضه ای ایجاد نکند احتیاج به درمان نیست. ولی لازم است بیمار بصورت ماهانه، خود را معاینه کند. و درصورت کوچکشدن سایز بیضه، و یا تغییر در قوام آن، لازم است توسط پزشک معاینه شود.

همچنین اگر بیمار مبتلا به واریکوسل ازدواج نکرده و یا خواستار داشتن فرزند دیگری در آینده می باشد، بایستی هر 6 ماه با آزمایشاسپرم، ازنظر باروری بررسی گردد و درصورت شروع تقییرات و ضعیف شدن نطفه احتیاج به درمان دارد.

در صورت نیاز به درمان تنها روش درمانی اصلی جراحی و یا کمک گرفتن از روش‌های غیر جراحی تهاجمی است. هدف از جراحی ایناست که ورید آسیب دیده را خنثی کند تا جریان خون به وریدهای طبیعی منتقل شود. درمان‌های اضافی مانند واریکوسلکتومی وآمبولیزاسیون واریکوسل ( مسدود نمودن عروق ) در صورت تشدید علایم ممکن است ضروری باشد

– هیدروسل

هیدروسل اشاره به تجمع مایع در نواحی اطراف بیضه دارد که معمولاً شرایطی خوش‌خیم است. به هر حال اگر این تجمع به مقدار کافیبزرگ شود، می‌تواند باعث ایجاد درد یا فشار برای فرد شود. هر چند مردان می‌توانند پس از آسیب‌دیدگی به هیدروسل دچار شوند،اکثریت مردان مبتلا به این مشکل دارای آسیب‌دیدگی خاص نبوده یا علت مشخص در ارتباط با ایجاد مشکل برای آنها قابل تشخیصنیست.

– عفونت بیضه

عفونت بیضه (ارکیتیس) عبارت است از التهاب و عفونت یک یا هر دو بیضه. این عفونت معمولاً توسط  عوامل باکتریایی یا ویروس سرخکایجاد می‌شود. تقریباً یک سوم مردانی که پس از بلوغ با ویروس سرخک مواجه می‌شوند، معمولاً پس از ۷ تا ۸ روز به این عفونت دچارمی‌شوند.

عفونت باکتریایی بیضه می‌تواند ناشی از عفونت منتقل شونده از راه جنسی باشد، به خصوص گنوره‌آ یا کلامیدیا. عفونت باکتریاییبیضه اغلب ناشی از عفونت اپیدیدیم (لوله‌ای پیچ خورده در پشت بیضه است که اسپرم‌ها را حمل و ذخیره می‌کند) می‌باشد. به این مواردعفونت بیضه‌ و اپیدیدیم می‌گویند.

عفونت بیضه موجب درد شده و می‌تواند باروری را نیز تحت تأثیر قرار دهد. دارو درمانی می‌تواند عفونت باکتریایی را درمان کرده و برخیاز علائم عفونت ویروسی را رفع کند. اما رفع حساسیت کیسه بیضه به چندین هفته زمان نیاز دارد.

علائم

علائم و نشانه‌های عفونت بیضه معمولاً ناگهانی ظاهر می‌شوند و ممکن است شامل موارد زیر باشد:

• تورم در یک یا هر دو بیضه
• درد خفیف تا شدید
• حساس شدن یک یا هر دو بیضه، که ممکن است هفته‌ها به طول بیانجامد
• تب
• حالت تهوع و استفراغ

درد بیضه و درد کشاله ران گاهی به یک معنی به کار می‌روند. اما درد کشاله ران در چین پوستی بین ران و شکم رخ می‌دهد نه دربیضه‌ها. دلایل این دو درد متفاوت هستند.

چه موقع به پزشک مراجعه کنیم

اگر فرد دچار درد یا تورم در کیسه بیضه شود، به خصوص اگر شروع درد ناگهانی باشد، باید در اسرع وقت به پزشک مراجعه کند.

شماری از بیماری‌ها می‌توانند سبب درد بیضه شوند و برخی از آنان نیاز به درمان سریع دارند. یکی از این موارد پیچ خوردگی طناباسپرماتیک می‌باشد که دردی مشابه درد عفونت بیضه ایجاد می‌کند. پزشک می‌تواند با انجام معاینه و چندین آزمایش علت درد رامشخص سازد.

عوارض

عوارض عفونت بیضه عبارتند از:

• آتروفی یا کوچک شدن بیضه‌ها
• آبسه یا چرکی شدن کیسه بیضه
• عفونت‌های مکرر اپیدیدیم
• ناباروری: گاهی این عفونت می‌تواند منجر به ناباروری یا کاهش تولید تستوسترون شود. اما اگر تنها یک بیضه درگیر باشد،احتمال این عارضه کمتر است.

– بیماری فتق

بیماری فتق گاهی اوقات با بیماری بیضه اشتباه گرفته می‌شود. در حقیقت هنگامی که بخش پایین عضلات دیواره شکم ضعیف شوند،بخشی از روده می‌تواند به خاطر این شرایط دچار برآمدگی شود. به این ترتیب در نتیجه وارد شدن فشار از روده به کیسه بیضه، فرد بهفتق مغبنی (کشاله ران) دچار می‌شود. این شرایط می‌تواند باعث ورم کیسه بیضه شده و در ظاهر یک مشکل بیضه به نظر برسد. برایدرمان این مشکل می‌توان از عمل جراحی برای رفع مشکل بخش ضعیف شده از دیواره شکم استفاده کرد.

علائم بالینی فتق چیست؟

فتق مغبنی یا هرنی اینگوینال بصورت تورم در ناحیه زیر شکم در دوطرف شروع میگردد که در صورت تشدید تا حفره کیسه بیضه ادامهمیابد.فتق اگر بصورت حاد و ناگهانی رخ دهد دردناک خواهد بود ولی اگر مزمن و یا مادرزاذی باشد معمولا دردناک نیست مگر خیلیشدید شده باشد.

درمان فتق اینگوینال چیست؟

درمان اصلی فتق اینگوینال جراحی است.در عمل جراحی با ترمیم کانال اینگوینال که بین حفره شکم و کیسه بیضه قرار دارد مانع ازرانده شدن ارگانهای شکمی بداخل حفره کیسه بیضه میگردد.

چه روش هایی برای جراحی فتق اینگوینال وجود دارد؟

تکنیکهای متعددی برای جراحی ترمیم فتق اینگوینال وجود دارد از بستن ساده محل فتق با تکنیک های متداول مثل دارن یا باسینی تاروش ترمیم با مش و یا روش لاپاروسکوپیک.

آیا روش غیر جراحی برای درمان فتق وجود دارد؟

روش غیر جراحی مثل درمان دارویی وجود ندارد ولی در مواردی که بدلیلی فرد قادر به جراحی نیست میتواند بوسیله بستن محل فتق مانعبیرون زدگی فتق و عوارض آن شود که بدین منظور وسیله ای بنام فتق بند ساخته شده در داروخانه ها موجود است ولی این روش مناسبو مورد تائید در بیماران جوان نیست.