مقدمه
با وجود رشد آگاهی در زمینهی سلامت روان و افزایش مراجعه به روانشناس و مشاور در سالهای اخیر، همچنان بسیاری از مردم درگیر باورهای غلط هستند که نهتنها مانع دریافت کمک میشود، بلکه باعث تشدید مشکلات روانی نیز خواهد شد.
سال ۱۴۰۴، درست در زمانی که دسترسی به اطلاعات، اپلیکیشنهای سلامت روان و حتی خدمات آنلاین مشاوره بیشتر از همیشه است، هنوز بسیاری از خانوادهها درگیر کلیشهها و قضاوتهای قدیمیاند. در ادامه، رایجترین باورهای اشتباه در مورد مشکلات روانی را مرور میکنیم.
🔹 باور اشتباه اول: «مشکلات روانی فقط برای آدمهای ضعیف است»
یکی از ریشهدارترین باورها این است که اگر کسی دچار اضطراب، افسردگی یا وسواس شود، پس ارادهی ضعیفی دارد.
واقعیت این است که مشکلات روانی درست مثل بیماریهای جسمی (مانند دیابت یا فشار خون) میتوانند هر فردی را درگیر کنند، حتی کسانی که بسیار قوی و موفقاند.
🔹 باور اشتباه دوم: «فقط دیوانهها نیاز به روانشناس دارند
هنوز هم برخی تصور میکنند مراجعه به روانشناس به معنای «دیوانگی» است.
در حالی که بیشتر مراجعان روانشناسان، افراد عادی هستند که برای مدیریت استرس، بهبود روابط خانوادگی، افزایش اعتماد به نفس یا کنترل خشم کمک میخواهند.
🔹 باور اشتباه سوم: «اگر مشکل روانی را نادیده بگیرم، خودش خوب میشود»
بسیاری از افراد فکر میکنند اضطراب یا افسردگی با گذر زمان و بدون درمان برطرف خواهد شد.
در واقعیت، بیشتر اختلالات روانی در صورت بیتوجهی، مزمنتر و شدیدتر میشوند.
برای مثال: افسردگی خفیف در صورت درماننشدن میتواند به افسردگی اساسی یا حتی افکار خودکشی منجر شود.
🔹 باور اشتباه چهارم: «قرصهای اعصاب آدم را معتاد میکند»
ترس از داروهای روانپزشکی یکی از موانع بزرگ درمان است.
حقیقت این است که داروها زیر نظر پزشک روانپزشک تجویز میشوند و مصرف درست آنها باعث وابستگی نمیشود. برعکس، بسیاری از بیماران با کمک دارو میتوانند کیفیت زندگی خود را بازیابند
🔹 باور اشتباه پنجم: «بچهها مشکلی ندارند، چون هنوز کوچکاند»
خیلی از والدین فکر میکنند اختلالات روانی فقط مخصوص بزرگسالان است.
اما کودکان هم میتوانند دچار اضطراب، افسردگی، اختلالات یادگیری یا بیشفعالی شوند. بیتوجهی به مشکلات کودکان، باعث تشدید آنها در نوجوانی و بزرگسالی خواهد شد.
🔹 باور اشتباه ششم: «مشکلات روانی نشانه ضعف ایمان یا کمبود معنویت است»
بسیاری از خانوادهها تصور میکنند که افسردگی یا وسواس نشانه ضعف ایمان یا کمبود معنویت است.
در حالی که مشکلات روانی علل زیستی، روانی و اجتماعی دارند. البته معنویت و باورهای مذهبی میتوانند به بهبود حال فرد کمک کنند، اما جایگزین درمان تخصصی نمیشوند.
🔹 باور اشتباه هفتم: «صحبت درباره مشکلات روانی باعث بدترشدن آنها میشود
بعضی خانوادهها به فرزندانشان میگویند «اینقدر درباره اضطرابت حرف نزن، بیشتر میشود».
برعکس، صحبت کردن در فضای امن درمانی یکی از مؤثرترین راهها برای کاهش فشار روانی و یافتن راهحل است.
🔹 نتیجهگیری
سال ۱۴۰۴ فرصت مناسبی است تا با افزایش سواد روانی جامعه، این باورهای غلط را کنار بگذاریم.
مشکلات روانی درست مانند بیماریهای جسمی، نیاز به تشخیص و درمان دارند. مراجعه به روانشناس نشانه ضعف نیست، بلکه نشانه شجاعت، مسئولیتپذیری و توجه به سلامت خود است.