بیماری سلیاک چیست؟

سلیاک یک بیماری گوارشی وراثتی  است که در اثر حساسیت به پروتئینی به نام گلوتن (پروتئینی که در گندم، جو و چاودار وجود دارد) ایجاد می شود. زمانی که فرد مبتلا ، گلوتن دریافت می کند ، سیستم ایمنی او فعال می شود و به سلول های روده حمله می کند. این امر منجر به آسیب سطح جذبی روده شده و در نتیجه بدن قادر نخواهد بود مواد مغذی مانند چربی، پروتئین، کربوهیدرات، ویتامین ها و مواد معدنی را جذب کند. بنابراین سلیاک یک بیماری خود ایمنی است که در تمام طول عمر همراه فرد مبتلاست و منجر به عدم تحمل گلوتن می شود.

علائم بیماری:

سوء جذب ناشی از آسیب روده باریک، کم خونی، اسهال مزمن، درد شکم، اختلال رشد، خستگی، تهوع، سردرد، نفخ، یبوست، زخم های دهانی، ریزش مو

شانس ابتلا به بیماری :

کسانی که اقوام درجه یک آنها (والدین، خواهر و برادر، فرزند) مبتلا به این بیماری هستند شانس بیشتری برای ابتلا دارند.

دو مرحله برای پی بردن به اینکه آیا شما مبتلا به سلیاک هستید وجود دارد: غربالگری و تشخیص

کودکان( بالای 3 سال) و بزرگسالانی که علائم بیماری سلیاک را دارند،  اقوام درجه یک فردی که سلیاک در او تشخیص داده شده است (والدین، خواهر و برادرها، فرزندان) و هر فردی با اختلالات خود ایمنی وابسته باید غربالگری سلیاک شوند.

روشهای تشخیص بیماری:

آزمایش خون 

نمونه برداری از روده

چندین تست خونی برای غربالگری بیماری سلیاک وجود دارد. ولی معمول ترین این آزمایش ها اندازه گیری ttg-iga است. اگر نتایج آزمایشات شما مثبت شد پزشک نمونه برداری از روده را پیشنهاد خواهد داد تا بیماری شما تایید شود.

تشخیص به وسیله نمونه برداری از روده مشخص و این کار توسط پزشک متخصص گوارش انجام می شود. نمونه از روده باریک گرفته و میزان آسیب به سلول ها بررسی می شود.

نکته مهم: قبل از انجام آزمایش خون و نمونه برداری به منظور تشخیص بیماری شما نباید از رژیم فاقد گلوتن پیروی کنید.

درمان سلیاک:

در حال حاضر تنها درمان بیماری سلیاک پیروی از رژیم فاقد گلوتن در تمام طول عمر است.  این افراد باید از مصرف غذاهای حاوی گندم، جو و جو دوسر مانند نان پرهیز کنند. بیماران باید با منابع مخفی گلوتن مانند داروها، سس ها و ... نیز آشنا باشند و آن ها را از رژیم غذایی خود حذف کنند.

امروزه غذاهای فرآیند شده و بسته بندی ، حاوی گلوتن مخفی هستند که ممکن است به طور ناآگاهانه توسط بیماران مصرف شوند.

بیماران باید همیشه برچسب مواد غذایی را به دقت مطالعه کنند و از فاقد گلوتن بودن محصولات اطمینان حاصل کنند. 

حساسیت بیماران سلیاکی به گلوتن متفاوت است، ولی بیماران باید بدانند که گاهی اگرچه علامت بالینی در اثر مصرف گلوتن ممکن است وجود نداشته باشد ولی آسیب به سلول های روده ای اتفاق می افتد.

نکته: معمولا دریافت دارو مورد نیاز نیست مگر در برخی شرایط مثلا در افراد دچار درماتیت هرپتی فرم

عوارض سلیاک درمان نشده:

کم خونی و فقر آهن

شروع زود هنگام پوکی استخوان

نازایی و سقط جنین

کمبود های ویتامین و مواد معدنی

بدخیمی های دستگاه گوارش

تظاهرات عصبی: میگرن، حمله های صرعی، زوال عقل