ارتباط بیماری‌های روانی (افسردگی، اضطراب، وسواس) با تغذیه

مقدمه:

سلامت روان انسان تنها نتیجه عوامل ژنتیکی و روان‌شناختی نیست، بلکه تحت تأثیر مستقیم سبک زندگی، محیط زندگی و تغذیه نیز قرار دارد. امروزه پژوهش‌ها نشان داده‌اند که رژیم غذایی نقش تعیین‌کننده‌ای در پیشگیری و درمان اختلالات روانی ایفا می‌کند. بسیاری از مواد مغذی که روزانه مصرف می‌کنیم، به طور مستقیم بر فعالیت مغز، تولید نوروترانسمیترها و میزان التهاب در بدن تأثیر دارند. در مقابل، مصرف بیش از حد غذاهای ناسالم مانند فست‌فودها و قندهای ساده می‌تواند ریسک بروز افسردگی، اضطراب و حتی اختلالات پیچیده‌ای مثل وسواس را افزایش دهد. دکتر ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) تهران در این مقاله به بررسی جامع ارتباط تغذیه با بیماری‌های روانی مختلف با توجه به جدیدترین مقالات علمی می پردازد. در این مقاله تامیدی روی نقش تغذیه در درمان کلی اختلالات  روانپزشکی اصلی شامل اختلالات طیف خلقی یا عاطفی، اختلالات اضطرابی، اختلالات طبف وسواسی جبری و غیره به طور مختصر می پردازد.

ندا فرزانه روانپزشک درمان افسردگی که در تهران ونک طبابت  میکند بیان می کند که اختلالات طیف افسردگی از شایع‌ترین اختلالات روانی است که با علائمی مانند غم مداوم، بی‌انگیزگی، کاهش تمرکز و تغییر در الگوی خواب و اشتها شناخته می‌شود. عوامل متعددی در بروز افسردگی نقش دارند، اما تحقیقات اخیر نشان داده‌اند که تغذیه نیز می‌تواند یک عامل مهم در شدت و بروز این اختلال باشد. به طور مثال، مصرف زیاد غذاهای فرآوری‌شده و قندهای ساده باعث افزایش التهاب و اختلال در تعادل شیمیایی مغز می‌شود. از سوی دیگر، کمبود ویتامین‌های گروه B، اسیدهای چرب امگا-۳، آهن و روی ارتباط مستقیم با افزایش احتمال افسردگی دارند.

مطالعات بالینی در کشورهای مختلف نشان داده‌اند که مصرف ماهی‌های چرب مانند سالمون، تن و ساردین به دلیل وجود اسیدهای چرب امگا-۳ می‌تواند به بهبود علائم افسردگی کمک کند. همچنین رژیم غذایی مدیترانه‌ای که سرشار از سبزیجات تازه، میوه، غلات کامل و روغن زیتون است، با کاهش شیوع افسردگی در جمعیت‌های مختلف همراه بوده است.

مواد غذایی مفید برای افسردگی کدامند:

- ماهی‌های چرب (سالمون، تن، ساردین)

- سبزیجات برگ سبز مانند اسفناج و کلم پیچ

- غلات کامل برای کنترل سطح قند خون

- مغزها و دانه‌ها (گردو، بادام، تخم کتان)

- منابع پروبیوتیک مانند ماست و کفیر

نقش تغذیه در اختلالات اضطرابی کدامیک اند:

اختلالات اضطرابی طیف گسترده‌ای دارند و شامل نگرانی مزمن، حملات پانیک و فوبیاها می‌شوند. نقش تغذیه در اضطراب بسیار پررنگ است. مصرف بیش از حد کافئین می‌تواند موجب افزایش ضربان قلب و تشدید اضطراب شود. همچنین مصرف الکل گرچه ممکن است به طور موقت احساس آرامش ایجاد کند، اما در درازمدت سطح اضطراب را افزایش می‌دهد. از طرف دیگر، کمبود منیزیم، ویتامین D و ویتامین‌های گروه B می‌تواند حساسیت فرد به استرس و اضطراب را بیشتر کند.

پژوهش‌ها نشان داده‌اند که مصرف غذاهای غنی از تریپتوفان مانند بوقلمون، تخم‌مرغ و محصولات لبنی می‌تواند سطح سروتونین را در مغز افزایش دهد و در کاهش اضطراب مؤثر باشد. همچنین مصرف سبزیجات تازه، میوه‌ها و مغزها به دلیل وجود آنتی‌اکسیدان‌ها و مواد معدنی نقش مهمی در بهبود اضطراب دارند.

مواد غذایی مفید برای کاهش اضطراب کدامند؟

- دمنوش‌های آرام‌بخش مثل بابونه و چای سبز

- غذاهای سرشار از منیزیم (بادام، دانه کدو، سبزیجات برگ سبز)

- ماهی و غذاهای دریایی برای تعادل نوروترانسمیترها

- میوه‌ها و سبزیجات تازه برای تأمین آنتی‌اکسیدان‌ها

- مصرف آب کافی برای کاهش استرس فیزیکی بدن

وسواس (OCD) و تغذیه:

اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) یکی از پیچیده‌ترین بیماری‌های روانی است. تحقیقات نشان داده‌اند که التهاب عصبی و عدم تعادل شیمیایی مغز می‌تواند در بروز علائم وسواس نقش داشته باشد. تغذیه در این میان نقش پیشگیرانه و حمایتی ایفا می‌کند. کمبود ویتامین D و روی می‌تواند شدت علائم OCD را افزایش دهد. از طرف دیگر، سلامت روده و تعادل میکروبیوم تأثیر غیرمستقیم اما مهمی بر مدیریت این بیماری دارد.

مصرف غذاهای ضدالتهابی مانند ماهی، سبزیجات رنگی و روغن زیتون می‌تواند به کاهش التهاب و بهبود وضعیت روانی بیماران کمک کند. همچنین پروبیوتیک‌ها و فیبرهای غذایی نقش مهمی در تقویت محور روده-مغز و کنترل علائم OCD دارند.

میکروبیوم روده و سلامت روان:

روده انسان به عنوان «مغز دوم» شناخته می‌شود. میلیاردها میکروارگانیسم مفید در روده حضور دارند که می‌توانند بر سطح سروتونین و دوپامین اثر بگذارند. تحقیقات جدید نشان می‌دهد که بیش از ۹۰ درصد سروتونین در دستگاه گوارش تولید می‌شود. بنابراین هرگونه تغییر در تعادل باکتری‌های روده می‌تواند مستقیما بر خلق‌وخو، اضطراب و افسردگی تأثیر بگذارد.

مصرف فیبر غذایی (حبوبات، میوه‌ها و سبزیجات) و مواد پروبیوتیک (ماست، کفیر، ترشی‌های طبیعی) به تعادل میکروبیوم کمک کرده و می‌تواند اثر مثبتی بر سلامت روان داشته باشد.

سبک زندگی، مکمل‌ها و سلامت روان:

علاوه بر تغذیه روزانه، مکمل‌های غذایی نیز می‌توانند نقش مکملی در بهبود سلامت روان داشته باشند. مصرف ویتامین D، امگا-۳ و مولتی‌ویتامین‌ها در بسیاری از بیماران مبتلا به افسردگی و اضطراب مفید گزارش شده است. البته مصرف هرگونه مکمل باید زیر نظر پزشک انجام گیرد.

ورزش منظم، خواب کافی و کاهش مصرف مواد محرک مانند کافئین نیز در کنار تغذیه سالم می‌تواند نقش مهمی در کاهش شدت اختلالات روانی داشته باشد. در واقع، ترکیب سبک زندگی سالم و تغذیه مناسب، بهترین راهکار برای ارتقای سلامت روان است.

نتیجه‌گیری

تغذیه مناسب یکی از مهم‌ترین ابزارهای پیشگیری و درمان در حوزه سلامت روان است. تحقیقات علمی ثابت کرده‌اند که مواد مغذی خاص مانند امگا-۳، ویتامین‌های گروه B، منیزیم و ویتامین D می‌توانند در کاهش علائم اختلالات روانی مانند افسردگی، اضطراب و وسواس مؤثر باشند. همچنین نقش میکروبیوم روده در بهبود خلق‌وخو و کاهش اضطراب غیرقابل انکار است. در نهایت، اصلاح رژیم غذایی باید در کنار مراجعه به روان‌پزشک و استفاده از روش‌های درمانی تخصصی قرار گیرد تا نتیجه مطلوب حاصل شود.

هفت راهکار مدیریت  استرس مالی و مالیاتی در شرایط اقتصادی سخت

در سال‌های اخیر بسیاری از مردم با فشارهای اقتصادی گوناگونی روبه‌رو شده‌اند؛ از هزینه‌های بالای زندگی گرفته تا مالیات، بیمه و نگرانی‌های مالی روزمره. این فشارها می‌تواند سطح بالایی از استرس و اضطراب ایجاد کند. واقعیت این است که نمی‌توان مشکلات اقتصادی را انکار کرد یا با جملات کلیشه‌ای مثل «بی‌خیال باش» آنها را برطرف کرد. اما می‌توان با یادگیری روش‌هایی ساده و عملی، فشار روانی ناشی از مسائل اقتصادی را کاهش داد و آرامش نسبی بیشتری را تجربه کرد. دکتر ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان (روانپزشک) در تهران بیان میکند که طبق جدیدترین و کارامدترین بررسی ها توسط اقتصاد دانان کشور، هفت راهکار مفید و عملی در زمینه "مدیریت و کم کردن استرس مالی" در شرایط اقتصادی و تحریم ها میتواند تا حدود زیادی کمک کننده برای کم کردن استرسها باشند که شامل موارد زیر هستند:

۱. درک واقع‌بینانه شرایط

ندا فرزانه روانپزشک درمان دو قطبی تهران بیان میکند که  قدم برای مدیریت استرس ناشی از مشکلات مالی، پذیرش واقعیت است. مشکلات اقتصادی واقعی هستند و اثر مستقیمی بر زندگی روزمره می‌گذارند. وقتی فردی با قبض‌های سنگین، مالیات یا بدهی روبه‌رو می‌شود، طبیعی است که دچار نگرانی و حتی علائم جسمی مثل تپش قلب یا بی‌خوابی شود. تایید کردن این احساسات و پذیرفتن اینکه چنین واکنش‌هایی طبیعی هستند، به فرد کمک می‌کند احساس تنهایی نکند.

۲. تمرکز بر دایره کنترل

دکتر ندا فرزانه روانپزشک تهران فعالیت میکند ذکر میکند که براساس بررسی های جانع شناسی در علوم مرابط با روانپزشکی، یکی از مفیدترین رویکردها در روان‌شناسی، تمرکز بر «دایره کنترل» است. مشکلات اقتصادی به دو دسته تقسیم می‌شوند: مسائلی که در کنترل ما هستند (مثل مدیریت هزینه‌ها، قسط‌بندی، مشورت با یک حسابدار یا مشاور مالی) و مسائلی که خارج از کنترل ما هستند (مثل نرخ تورم، قوانین مالیاتی یا شرایط کلان اقتصادی). اختصاص دادن انرژی روانی به مسائلی که قابل کنترل نیستند، باعث فرسودگی و ناامیدی می‌شود. در مقابل، تمرکز بر اقداماتی که می‌توان انجام داد، حتی کوچک، می‌تواند احساس قدرت و آرامش نسبی ایجاد کند.

۳. تکنیک‌های ساده برای مدیریت استرس مالی

الف) تنفس عمیق و آرام‌سازی کوتاه‌مدت:
چند دقیقه در روز نفس‌های عمیق و آرام بکشید. این کار سطح اضطراب را پایین می‌آورد و ذهن را آرام‌تر می‌کند.

ب) نوشتن نگرانی‌ها:
نگرانی‌های مالی خود را روی کاغذ یادداشت کنید. این کار کمک می‌کند ذهن سبک‌تر شود و بهتر بتوانید راه‌حل‌ها را دسته‌بندی کنید.

ج) تقسیم کار به بخش‌های کوچک:
به جای فکر کردن به کل بدهی یا مالیات، آن را به مراحل کوچک‌تر تقسیم کنید. به عنوان مثال، ابتدا مدارک را جمع‌آوری کنید، سپس پرداخت‌ها را مرحله‌بندی کنید.

د) اختصاص زمان نگرانی:
هر روز تنها ۱۵ تا ۲۰ دقیقه به نگرانی درباره مسائل مالی اختصاص دهید. خارج از این زمان، هر بار فکرها به ذهن آمد، به خود یادآوری کنید که زمان نگرانی مشخص شده و بعدا به آن می‌پردازید.

ه) گفتگو با افراد مطمئن:
دکتر ندا فرزانه دکتر مشکلات زناشویی ذکر میکند که در مواردیک دسترسی به دکتر درمان استرس ندارید، صحبت کردن با دوستان، اعضای خانواده یا یک مشاور مالی باعث می‌شود ذهن سبک‌تر شود و راه‌حل‌های جدید به ذهن برسد.

۴. مراقبت از بدن برای کاهش فشار ذهنی

بدن و ذهن ارتباط مستقیم دارند. وقتی خواب کافی نداریم، تحرک کمی داریم یا کافئین بیش از حد مصرف می‌کنیم، تحمل روانی ما نسبت به فشارهای اقتصادی پایین‌تر می‌آید. ورزش‌های ساده مثل پیاده‌روی روزانه، مصرف غذای سالم، خواب منظم و محدود کردن مصرف قهوه یا چای پررنگ می‌تواند تاثیر بزرگی بر کاهش اضطراب داشته باشد.

۵. پذیرش و رهاسازی

بخشی از مشکلات اقتصادی، هرچقدر هم تلاش کنیم، خارج از کنترل ماست. تمرین پذیرش این واقعیت کمک می‌کند انرژی روانی خود را صرف چیزی کنیم که واقعا امکان تغییر دارد. پذیرش به معنای تسلیم شدن نیست؛ ندا فرزانه روانپزشک درمان افسردگی و اضطراب ذکر می کند که بلکه یعنی بپذیریم که همه چیز در اختیار ما نیست و در عوض بر چیزهایی تمرکز کنیم که می‌توانیم تغییر دهیم.

۶. عادی‌سازی احساسات

وقتی افراد دچار استرس مالی می‌شوند، ممکن است فکر کنند فقط خودشان این‌طورند. اما واقعیت این است که بیشتر افراد در شرایط سخت اقتصادی، همین واکنش‌ها را تجربه می‌کنند. عادی‌سازی این احساسات باعث کاهش احساس شرم و تنهایی می‌شود.

۷. چه زمانی به متخصص مراجعه کنیم؟

ندا فرزانه دکتر متخصص اعصاب و روان در زمینه زمان مناسب برای مراجعه به روانپزشک برای درمان استرس و اضطراب مالی ذکر میکند که اگر استرس ناشی از مشکلات مالی باعث بی‌خوابی مداوم، مشکلات گوارشی، حملات اضطراب، یا علائم افسردگی مانند ناامیدی و بی‌انگیزگی شود، بهتر است فرد به روان‌پزشک یا روان‌شناس مراجعه کند. در این شرایط، درمان دارویی یا جلسات مشاوره می‌تواند به بازگشت تعادل روانی کمک کند.

نتیجه‌گیری

مشکلات اقتصادی و مالیاتی واقعیت‌های انکارناپذیری در زندگی بسیاری از مردم هستند. اما با یادگیری تکنیک‌های ساده، تمرکز بر دایره کنترل، مراقبت از بدن و پذیرش بخشی از واقعیت، می‌توان فشار روانی ناشی از این مشکلات را کاهش داد. و در صورت شدت علائم، مراجعه به متخصص روان‌پزشکی یا روان‌شناسی، بهترین راه برای حفظ آرامش و سلامت روانی است.

فارماکولوژی کلی داروی سرترالین

داروی سرترالین یک داروی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. این ترکیب دارویی با اتصال به گیرنده سروتونین (SERT) بازجذب نورونی ماده سروتونین را مهار نموده و فعالیت سروتونرژیک را در سیستم عصبی مرکزی تقویت می کند. این ترکیب تاثیر قابل توجهی بر انتقال دهنده نوراپی نفرین (NET)، گیرنده های سروتونین، دوپامین، آدرنرژیک، هیستامین، استیل کونین، GABA، یا بنزودیازپین ندارد.

فارماکوکینتیک داروی سرترالین

داروی سرترالین به هنگام مصرف خوراکی به آهستگی جذب می شود، و در ۴ تا ۶ ساعت بعد از مصرف به بیشترین غلظت در پلاسما دست می یابد. در خون، ۹۸٫۵% آن به پروتئین های پلاسما متصل است. نیمه عمر داروی سرترالین در بدن ۱۳ تا ۴۵ ساعت است، و در زنان به طور میانگین حدود ۱٫۵ برابر (۳۲ ساعت) مردان (۲۲ ساعت) است، که منجر به مواجهه ۱٫۵ برابر بیشتری در زنان می شود. متابولیت اصلی داروی سرترالین که دس متیل سرترالین است به عنوان مهارکننده انتقال دهنده سروتونین حدود ۵۰ برابر ضعیف تر از سرترالین است و تاثیر بالینی آن ناچیز است.

تاریخچه کلی داروی سرترالین

داروی سرترالین توسط سازمان غذا و داروی ایالات متحده (FDA) در سال ۱۹۹۱ براساس توصیه های کمیته داروهای سایکوفارموکولوژیکال تایید شد، این دارو سال قبل از آن در انگلستان موجود شده بود. کمیته FDA به این اجماع رسید که داروی سرترالین برای درمان افسردگی ماژور یا اساسی ایمن و کارآمد است.

فراهم زیستی داروی سرترالین

ثبت اختراع آمریکایی زولوفت در سال ۲۰۰۶ انجام شد و داروی سرترالین به شکل ژنریک موجود و با اسامی تجاری بسیاری در سراسر جهان فروخته می شود. در ماه می سال ۲۰۲۰، FDA زولوفت را در لیست داروهایی که در حال حاضر با کمبود مواجه هستند قرار داد.

مهمترین نکات داروی فلوکستین

داروی فلوکستین یکی از قدیمی ترین و موثرترین داروهای زندگی است. در مصرف داروی فلوکستین نیز نکات مهمی اعم از تداخلات دارویی، طرز مصرف، اشکال دارویی و عوارض آن وجود دارند که باید طبق نظر پزشک متخصص اعصاب و روان تجویز و یا مانیتور شود.

کلیات داروی فلوکستین

در سال ۲۰۱۰، بیش از ۲۴٫۴ میلیون نسخه از داروی فلوکستین ژنریک در ایالات متحده تحویل شد که آن را به سومین داروی ضدافسردگی تجویزی بعد از سرترالین و سیتالوپرام تبدیل می کند. در سال ۲۰۱۱، ۶ میلیون نسخه برای داروی فلوکستین در انگلستان تحویل شد.

مهمترین نکات جادویی داروی سیتالوپرام Escitalopram

داروی اس سیتالوپرام یکی از جدیدترین و موثرترین داروهای ضد افسردگی و ضد اضطرابی است. نکات مهمی در زمینه مصرف، تداخلات دارویی، اشکال مختلف دارویی قرص اس سیتالوپرام و عوارض جانبی آن وجود دارند که باید طبق نظر پزشک متخصص بررسی شود.

قرص اس سیتالوپرام که با اسامی تجاری سیپرالکس و لکساپرو و غیره نیز در دنیا فروخته می شود، یک داروی ضدافسردگی از رده داروهای مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (SSRI) است. قرص اس سیتالوپرام عمدتا برای درمان بیماری افسردگی شدید و نیز درمان اختلال اضطراب فراگیر منتشر استفاده می شود. نحوه مصرف این دارو به صورت دهانی است و داروی اس سیتالوپرام از راه دهان مصرف می شود.
از شایعترین عوارض جانبی قرص اس سیتالوپرام شامل مشکلات خواب، تهوع، مشکلات جنسی و احساس خستگی می باشند. عوارض جانبی جدی تر قرص اس سیتالوپرام شامل خودکشی در افراد زیر ۲۵ سال است. به دلیل نادر بودن رخدادهای خودکشی در بررسی های بالینی، نتیجه گیری قطعی در مورد این عارضه دارو بر روی بیمار دشوار است.
مشخص نیست آیا استفاده از آن در طول بارداری یا شیردهی ایمن است یا خیر.
قرص اس سیتالوپرام Escitalopram در سال ۲۰۰۲ برای کاربرد پزشکی در ایالات متحده تایید شد. داروی سیتالوپرام در سال ۲۰۱۸، ۲۲ امین داروی تجویزی در ایالات متحده با بیش از ۲۵ میلیون نسخه بود.

نکات مهمی در زمینه نحوه مصرف، عوارض دارویی، نحوه مصرف، تداخلات دارویی، عوارض جنسی و کاربردهای درمانی داروی فلووکسامین بر روی بیماری وسواسی جبری دخیل هستند. دکتر ندا فرزانه روانپزشک  بورد تخصصی و روان درمانگر در مقاله زیر در مورد مهمترین نکاتی را در زمینه مصرف داروی فلووکسامین که حائز اهمیت اند را در مقاله زیر برای خوانندگان محترم سایت تهیه کرده اند. این دارو برای درمان بیماری های افسردگی و اختلالات اضطرابی مختلف همچون اختلال پانیک و اختلال های اضطرابی  نیز در صورت صلاحدید روانپزشک می تواند موثر باشد.

فارماکولوژی داروی فلووکسامین کدامند؟

داروی فلووکسامین یک داروی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین قوی با تمایل حدود 100 برابری به انتقال دهنده سروتونین در مقایسه با ماده انتقال دهنده نوراپی نفرین است. این ترکیب تمایل ناچیزی به انتقال دهنده دوپامین یا هر جایگاه دیگری دارد. این ترکیب به عنوان یک آگونیست قوی در این گیرنده عمل کرده و در این کار بیشترین تمایل را در بین همه داروهای مهارکننده های انتخابی بازجذب سروتونین (ssri) دارد. ممکن است همین مساله تاثیرات ضدافسردگی و ضداضطرابی آن را ایجاد کرده باشد و همچنین ممکن است باعث کارآیی آن در درمان نشانه های شناختی افسردگی شود. برخلاف داروی فووکستین، متابولیت های داروی فلووکسامین غیرفعال و بدون تاثیر قابل توجه روی جذب سروتونین یا نوراپی نفرین هستند.

کاربردهای اصلی روانپزشکی داروی فلووکسامین کدامند؟

داروی فلووکسامین تقریبا به طور کامل بعد از تجویز خوراکی از دستگاه گوارش جذب می گردد. حداکثر غلظت پلاسمایی داروی فلووکسامین در 2 تا 8 ساعت به دست می آید و تحت تاثیر مصرف همزمان غذا قرار نمی گیرد. همچنین فارماکوکینتیک غیر خطی در داوطلبان بعد از تجویز مکرر دوزهای درمانی فلووکسامین گزارش شده است.

داروی فلووکسامین به طور گسترده در بدن توزیع می گردد (25 لیتر بر کیلوگرم) اما مقدار اتصال به پروتئین (77%) نسبتا کمی در مقایسه با داروهای دیگر دسته داروی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین دیگر مثل فلوکستین (94%)، پاروکستین (95%)، و سرترالین (98 تا 99 درصد) دارد. فراهمی زیستی خوراکی مطلق داروی فلووکسامین حدود 50% است که به دلیل متابولیسم عبور اول گستردة آن است؛ ایزوآنزیم های خاص سیتوکروم p450 (cyp) کبدی دخیل هنوز شناسایی نشده اند.

مصرف خوراکی داروی فلووکسامین در ادرار و فقط 3% به صورت داروی بدون تغییر از بدن دفع می گردد. حدودا 11 متابولیت غیرفعال از نظر فارماکولوژیکی بعد از داروی نشان دار شده فلووکسامین با رادیواکتیو در ادرار شناسایی شده اند.

آیا داروی فلووکسامین در شیر مادر نیز ترشح می شود؟

دفع داروی فلووکسامین از طریق شیر مادر اندک است.

آیا مصرف داروی فلووکسامین در افراد سالمند مناسب است؟

پاکسازی داروی فلووکسامین در سالمندان و بیماران مبتلا به اختلال کبدی نسبتا آهسته است اما پروفایل فارماکوکینتیکی داروی فلووکسامین در بیماران مبتلا به اختلال عملکرد کلیوی تحت تاثیر قرار نمی گیرد.

تاثیرات دارویی فلووکسامین بر روی کبد کدامند؟

شواهد نشان می دهند که داروی فلووکسامین مهارکننده ضعیف cyp2d6 در مقایسه با سایر داروی مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین، نوعی مهارکننده متوسط cyp2c19 و cyp3a4، و مهارکنندة قوی cyp1a2 در میکروزوم های کبدی است. بنابراین داروی فلووکسامین احتمالا متابولیسم سوبستراهای cyp1a2 همچون کافئین، کلوزاپین، پروپرانولول، تاکرین، tca های آمین نوع سوم، تئوفیلین، و وارفارین را مهار نموده و حذف این دارو را طولانی می کند. سایر داروهایی که به طور بالقوه دچار اختلال در حذف متابولیک توسط فلووکسامین می شوند شامل داروی بنزودیازپین هایی که تحت متابولیسم اکسیداتیو توسط cyp3a4 قرار می گیرند (مثلا آلپرازولام و دیازپام)، متادون، و تیوریدازین هستند. هیچ تداخل فارماکوکینتیکی مهمی بین فلووکسامین و لیتیم، دیگوکسین، یا اتانول (الکل) وجود ندارد.

کارآیی درمانی داروی فلووکسامین چیست؟

1. تاثیر درمانی داروی فلووکسامین بر روی اختلال وسواسی اجباری چگونه است؟

به طور معمول، تجویز خوراکی داروی فلووکسامین با دوزهای 100 تا 300 میلی گرم در روز به مدت 6 تا 10 هفته باعث کاهش معنی دار نشانه های اختلال وسواس اجباری (ocd) در مقایسه با دارونما شده است. کاهش معنی دار مقیاس وسواس اجباری یال-براون و مقیاس رتبة جهانی وسواس اجباری انستیتو ملی سلامت روان بعد از 3 تا 4 هفته رخ داد، تاخیری که مشابه با تاخیر دیده شده به هنگام استفاده از داروی فلووکسامین در درمان بیماری افسردگی است.

شواهد نشان می دهند که داروی فلووکسامین کارآیی مشابه با داروی کلومیپرامین و داروی های مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین مثل داروهای پاروکستین و سیتالوپرام در بیماران مبتلا به بیماری های طیف وسواسی اجباری ocd دارد و بسیار کارآمد تر از ماده مهارکننده بازجذب نورآدرنالین یعنی داروی دزیپرامین است.

داده های محدود نشان می دهند که درمان با داروی فلووکسامین قادر به کاهش احتمال عود در 67% بیماران مبتلا به اختلال وسواسی جبری ocd است. علاوه بر این، درمان با داروی فلووکسامین ممکن است کارآیی درمان رفتاری در این گروه از بیماران را بهبود بخشد.

2. آیا داروی فلووکسامین بر روی اختلال پانیک یا حمله هراس تاثیر دارد؟

بررسی های متعدد نشان داده اند در بیماران مبتلا به اختلال پانیک نشان داده شده که 6 یا 8 هفته درمان با داروی فلووکسامین باعث کاهش تعداد حملات پانیک کامل در هفته به میزان 54 تا 100 درصد می شود؛ در مقابل، تعداد حملات پانیک کامل هفتگی در این بیماران از 10 درصد افزایش تا 75 درصد کاهش داشت. به طور معمول نسبت بالاتری از دریافت کنندگان داروی فلووکسامین حدود 47 تا 81 درصد در هفته آخر درمان عاری از حملات پانیک بودند. داروی فلووکسامین باعث کاهش معنی دار اضطراب نیز در این افراد با اختلال پانیک شد.

3. آیا داروی فلووکسامین در افراد مختلف می تواند مصرف شود؟

داروی فلووکسامین معمولا در بیماران بدون اختلالات افسردگی به خوبی تحمل می شود. ریسک رفتار خودکشی در دریافت کنندگان داروی فلووکسامین همچون احتمال اختلال عملکرد جنسی کم است. بخش کوچکی از بیماران تقریبا حدود 0.4% ممکن است علایم ترک داروی فلووکسامین را حدود 1 تا 4 روز بعد از قطع درمان فلووکسامین تجربه نمایند؛ این نشانه های ترک سیگار معمولا خفیف بوده و در 25 روز برطرف می گردند.

شایعترین عوارض جانبی داروی فلووکسامین چیست؟

عوارض جانبی گوارشی در افراد دریافت کننده داروی فلووکسامین شایع تر از سایر داروی های مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین ssri ها هستند. در غیر این صورت، به طور کلی عوارض جانبی داروی فلووکسامین بسیار مشابه با سایر داروی های مهارکننده انتخابی بازجذب سروتونین ssri ها است.

• عوارض جانبی شایع داروی فلووکسامین :
  •  
  • تهوع، استفراغ، کاهش وزن، خمیازه، از دست دادن اشتها، بی قراری و کلافگی، عصبی بودن، اضطراب، بی خوابی، خواب آلودگی، لرزش دست یا بدن، بی قراری، سردرد، سرگیجه، تپش قلب، افزایش ضربان قلب، درد شکم، مشکلات گوارشی یا سوءهاضمه، اسهال، یبوست، تعریق بیش از حد، ضعف و بی حالی، اختلال عملکرد جنسی از جمله دیرانزالی، اختلال عملکردی نعوظ، کاهش میل جنسی، خشکی دهان.

• عوارض جانبی داروی فلووکسامین غیرشایع :
• • درد مفاصل، توهم بینایی یا شنوایی، افت سطح هوشیاری، عوارض جانبی روی عضلات به خصوص گرفتگی عضلات، لرزش بدن، افت طح هوشیاری، تولید و تجمع مایع در بعضی از اعضاء بدن م مشکلات پوستی خفیف.
  •  
• عوارض جانبی نادر داروی فلووکسامین :
• • حالات شیدایی، تشنج، اختلال عملکرد کبدی ، حساسیت غیرطبیعی به نور، خروج شیر غیر مرتبط با بارداری یا شیردهی.
  •  
• عوارض جانبی با فراوانی نامشخص داروی فلووکسامین کدامند؟
• • افزایش مقدار هورمن پرولاکتین در خون، قطع چرخه های قاعدگی و یا نامنظم شدن عادت ماهانه در زنان، درد در بعضی از استخوان ها، بی اختیاری ادرار، تکرر ادرار، خیس کردن رختخواب به صورت ادرار کردن شبانه.
  • سندرم سروتونین: سندرم سروتونین یک شرایط بالقوه کشنده و خطرناک است که به صورت شروع ناگهانی سفتی عضلانی، افزایش دمای بدن، تغییر وضعیت روانی، سندرم بدخیمی نورولپتیک، احساس بی قراری درون روانی که خود را با ناتوانی در بی حرکت ماندن و نیاز فرد به راه رفتن طولانی مدت نشان می دهد، خونریزی واژینال و رحمی، نشانه ترک، تغییرات وزن به صورت کاهش یا افزایش وزن، افکار اقدام به خودکشی و اقدام به خودکشی، اعمال خشونت غیر ارادی نسبت به دیگران مشخص می شود.
  •  

مهمترین تداخلات داروی فلووکسامین:

• cyp1a2 (قوی) که آگوملاتین، آمیتریپتیلین، کافئین، کلومیپرامین، کلوزاپین، دولکستین، هالوپریدول، ایمیپرامین، فناستین، تاکرین، تاموکسیفن، تئوفیلین، اولانزاپین، و غیره را متابولیزه می کند.
• cyp3a4 (متوسط) که آلپرازولام، آریپیپرازول، کلوزاپین، هالوپریدول، کوئتیاپین، پیموزید، زیپرازیدون را متابولیسم می کند.
• cyp2d6 (ضعیف) که آریپیپرازول، کلورپرومازین، کلوزاپین، کدئین، فلوکستین، هالوپریدول، اولانزاپین، اکسی کدون، پاروکستین، پرفنازین، پتیدین، ریسپریدون، سرترالین، تیوریدازین، زوکلوپنتیکسول، و غیره را متابولیزه می کند (41).
• cyp2c9 (متوسط) که داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی، فنیتوئین، سولفونیل اوره، و غیره را متابولیزه می کند.
• cyp2c19 (ریالوی) که کلونازپام، دیازپام، فنیتوئین، و غیره را متابولیزه می کند.
• cyp2b6 (ضعیف) که بوپروپیون، سیکلوفسفامید، سرترالین، تاموکسیفن، والپروآت، و غیره را متابولیزه می کند.
•  

توضیحات کلی در مورد داروی میرتازاپین کدامند؟

میرتازاپین یک داروی ضد افسردگی است. ​ نحوه تاثیر اصلی این دارو از طریق شامل مسدود کردن گیرنده‌های آدرنرژیک و سروتونین می باشد. این دارو معمولا در درمان اختلالات اضطرابی و افسردگی،درمان اختلال وسواسی - اجباری و درمان بی خوابی به کار می‌رود. از نظر شیمیایی، داروی میرتازاپین مشابه یک داروی ضد افسردگی تتراسیکلیک است . ​

ندا فرزانه دکتر روانپزشک (متخصص اعصاب و روان) ذکر می کند که فقط داروی میرتازاپین را همان طور که دکترتان تجویز کرده‌است،استفاده کنید.

اشکال دارویی میرتازاپین کدامند؟

این دارو به صورت قرص  خوراکی تجویز می شود و شکل تزریقی یا شربت ندارد. ​

لطفا خود درمانی نکنید.

دکتر ندا فرزانه دارای بورد تخصصی اعصاب و روان (روانپزشک)  غرب تهران بیان می کند که "متاسفانه در بسیاری از موارد برای من و سایر همکاران روانپزشک پیش آمده است که مراجعی که برایش داروی ضدافسردگی تجویز شده است، در ویزیت حضوری و یا آنلاین بیان می کند که چرا مثلا این داروی میرتازاپین را به من دادید و داروی مثلا سرترالین را ندادید. روانشناسم یا دوستم و همکارم به من گفت که این دارو عوارض داره و مثلا فلان دارو تاثیرش بیشتره. ضمن احترام فراوان به تمامی همکارانی که رشته پزشکی نخوانده اند، برای اطلاع رسانی به خوانندگان محترم سایت باید گفت که تجویز نوع دارو کاملا بر اساس صلاحدید روانپزشک و بسته به شرایط بیمار است. بنابراین در صورتیکه فردی با تحصیلات غیر از پزشکی به شما توصیه ای در مورد نوع داروی مصرفی کرد، بهتر است حتما با روانپزشک خود مشورت نمایید و خود درمانی نکنید.

آخه" چرا من هنوز خوب نشدم؟" تاکی باید دارو بخورم؟

براساس بسیاری از تحقیقات انجام شده در زمینه موثر بودن یا نبودن میرتازاپین در درمان بیماری افسردگی ماژور مشخص شد که این دارو " به اندازه دیگر داروهای ضد افسردگی در درمان این بیماری در صورت صلاحدید روانپزشک موثر است. این نکته از این نظر مهم است که تعداد بسیار زیادی از افرادی که برایشان این دارو تجویز می شود، وقتی که برای درمان بیماری به روانپزشک مراجعه کرده اند، بعد از چند روز در جلسه های ویزیت توسط روانپزشک بیان می کنند که ​" چرا من هنوز خوب نشدم؟". باید دانست که شروع تاثیر این دارو برای درمان بیماری ها چند هفته طول می‌کشد. ​​​​​​​