وقتی از «وسواس» حرف می‌زنیم، بیشتر افراد به افکاری تکرارشونده درباره تمیزی یا چک کردن فکر می‌کنند. اما وسواس، چهره‌های پنهان‌تری هم دارد. یکی از آن‌ها، وسواس در حفظ و انباشت منابع، خودداری از خرج کردن، و ترس از ارائه‌ی خود به جهان است.بعضی از افراد با این‌که توان مالی کافی دارند، از خرج کردن حتی برای نیازهای مهمی مثل سلامت روان خودداری می‌کنند. ممکن است ساعت‌ها در مورد یک خرید ساده دودوتا چهارتا کنند، یا با وجود رنج عمیق درونی، نتوانند خود را راضی کنند تا برای درمان روان‌شناختی هزینه کنند. این رفتارها می‌تواند نشانه‌هایی از نوع خاصی از وسواس باشد: وسواس در خرج کردن، انباشت و ناتوانی در ارائه‌ی خود.

گاهی فکر می‌کنم ذهنم دیگر به من تعلق ندارد. افکاری سرزده، سمج و ناآشنا، بی‌اجازه به میانه‌ی آگاهی‌ام قدم می‌گذارند و خانه می‌کنند. افکاری که نه خواستمشان، نه باورشان دارم، نه حتی می‌دانم از کجا آمده‌اند. فقط می‌دانم هستند. با صدایی بلندتر از من، با نیرویی بیشتر از اراده‌ام، و حضوری که نمی‌توانم نادیده‌اش بگیرم.می‌گویند این وسواس است. ولی این واژه برایم زیادی تمیز و فنی است. آنچه من تجربه می‌کنم، بیشتر شبیه شکاف خوردن در دیواره‌ی بودنم است. انگار ذهنم از خودم جدا می‌شود و در برابر خودم می‌ایستد. فکری ظاهر می‌شود – مثلا این‌که نکند به کسی آسیب بزنم، نکند کاری نادرست کرده باشم، نکند گناهکار باشم – و من در برابر آن درمانده می‌مانم. حتی اگر بدانم که این فقط یک فکر است، باز هم از عمق وجودم می‌لرزم. گاهی این فکر مثل توده‌ای یخ، گلویم را می‌فشارد.

وسواس در سوگ: نگاهی فلسفی و پژوهشی به آشفتگی ذهن در غیاب دیگری

مرگ، اگرچه قطعی‌ترین واقعیت زندگی است، همچنان از رازآلودترین تجربه‌های انسانی باقی مانده است. زمانی که سوگ، به‌ویژه پس از فقدانی ناگهانی یا پرتنش، روان فرد را در بر می‌گیرد، نه‌تنها اندوه، بلکه اشکال پیچیده‌تری از اختلالات روانی نیز بروز می‌یابد. یکی از این اشکال، وسواس فکری-عملی پس از سوگ است؛ پدیده‌ای که در مرز میان روان‌شناسی، فلسفه ذهن، و وجود انسان قرار می‌گیرد.

از منظر فلسفی، می‌توان گفت که وسواس در سوگ، تجلی تلاشی نافرجام برای بازسازی معناست. وقتی یک عزیز از دست می‌رود، جهان معنای پیشین خود را از دست می‌دهد. ذهن، که پیوسته در پی نظم و علت‌مندی است، نمی‌تواند با بی‌پاسخی مرگ کنار بیاید. اینجاست که وسواس، به‌مثابه تکرار خستگی‌ناپذیر افکار، صحنه‌ها و واگویه‌ها، خود را نشان می‌دهد. این تکرار، در عین حال که رنج‌افزا است، تلاشی برای بازگرداندن نوعی حس کنترل بر رویدادی است که اساسا از کنترل ما خارج بوده است.

پژوهش‌های روان‌شناختی نشان داده‌اند که سوگ پیچیده می‌تواند زمینه‌ساز اختلال وسواس فکری-عملی (OCD) شود، به‌ویژه زمانی که فقدان با احساس گناه، مسئولیت‌پذیری افراطی یا روابط حل‌نشده همراه باشد. در این وضعیت، ذهن به‌طور وسواس‌گونه به بازسازی گذشته، یافتن خطاها، یا پیشگیری از تکرار «اشتباه» می‌پردازد. این تلاش وسواس‌گونه، بیش از آنکه راهی برای پذیرش واقعیت باشد، در عمل به تأخیر انداختن آن است.

مفهوم تکرار در فلسفه نیچه، و همچنین در روان‌کاوی لکانی، کلیدی است. نیچه در ایده‌ی «بازگشت ابدی» از تکراری سخن می‌گوید که انسان را به تأملی عمیق بر زندگی‌اش وا‌می‌دارد. در مورد وسواس پس از سوگ، این بازگشت ابدی به لحظه‌ی فقدان، نوعی تعلیق در زمان ایجاد می‌کند؛ فرد نمی‌تواند به آینده برود، چون ذهن او هنوز در لحظه‌ای منجمد شده است که داغ بر قلبش گذاشته است.

با این‌همه، درک وسواس پس از سوگ تنها در قالب آسیب روانی کافی نیست. این پدیده، آیینه‌ای از وضعیت اگزیستانسیال انسان نیز هست: موجودی ناآرام در برابر مرگ، در جستجوی معنا در جهانی که اغلب خاموش است. از این دیدگاه، درمان وسواس پس از سوگ، تنها مهار نشانه‌ها نیست، بلکه گفت‌وگویی است نافرجام میان رنج و معنا، میان از‌دست‌دادن و ساختن دوباره  است اگر پس از سوگ چنین حالاتی از وسواس را تجربه می کنید من محمد جعفر ترکان همراه شما می شوم تا بتوانید حال خود را بهبود و تسلی بخشید.

لمس گسست، معنا و احساس در تجربه سرطان

زندگی انسانی همواره در نوسان میان سلامت و بیماری شکل می‌گیرد؛ تجربه‌ای که گاه ناگهانی، همچون سیلی‌ای از واقعیت، زیست‌جهان فرد را دگرگون می‌کند. سرطان، با تمام بار معنایی‌اش، تنها یک بیماری جسمی نیست؛ بلکه پدیده‌ای است که لایه‌های عمیق روانی، اجتماعی، و فرهنگی را در هم می‌ریزد. سه مقاله‌ای که به بررسی تجربه بیماران و بازماندگان سرطان پرداخته‌اند، مرا به سفری در میان روایت‌ها و احساسات متفاوت بردند، و هر کدام از زاویه‌ای به این پدیده پیچیده نگاه کردند.خلاصه ی مقالات را در ادامه با هم میخوانیم همچنین لینک مقالات را برای جستجوی بیشتر در انتها میگذارم .

سوگواری می تواند بصورت به هنجار وغیر بیمارگون برای افراد رخ دهد یا اینکه بصورت ناهنجار و  ماتمی پیچیده در افراد رخ دهد که سال ها طول بکشد در این مطلب توضیح سوگواری غیر بیمار گون و طبیعی میپردازیم در صورتی که مدتی کمتر از دو سال است که عزیزی را از دست داده اید و دارای فرایندهایی که در ادامه مینویسم هستید جای نگرانی نیست شما در حال گذراندن یک دوره سوگواری غیر بیمارگون و هنجار هستید در ادامه بخوانید

سوگ احساس و رفتارهایی را در بر می گیرد که در نتیجه ضایعه فقدان به مرگ عزیزان اطلاق میشود. اما سوگ میتواند واکنش در مقابل طلاق ، قطع عضو و از دست دادن شغل نیز باشد و واکنشهایی که در برابر سوگ صورت میگیرد می تواند بصورت بهنجار یا نابهنجار باشد.با وجود اینکه تجارب داغدیدگی کاملا امری شخصی محسوب می شود، اما در همه این تجارب ، مراحل داغدیدگی شاخصی مشاهده می شود. این مراحل به ترتیب شامل ضربه اولیه ، اندوه و ناامیدی در پی احساس کردن عمق ضایعه و سرانجام پذیرش آن است.با وجود اینکه مراحل در کل بخشی قابل پیش بینی از فرآیند داغداری به شمار می روند، اما روند داغدیدگی همواره در مسیری مستقیم پیش نمی رود. این مراحل معمولاً به دنبال یکدیگر و با تغییرات متناوب واقع می شوند، بنابراین هرگز نمی توان گفت که فرد در چه مرحله ای قرار دارد. هیجانات حرکت نوسانی به خود میگیرد و احساسات رنج آورغلیان نموده و فروکش میکنند. حالت های هیجانی مانند جزر و مد دریا بالا و پایین می روند. درست در آن لحظه ای که فرد تصور میکند بر این احساسات رنج آور غلبه کرده  شنیدن صدایی یا حس کردن بویی یا مشاهده تصویری میتواند او را به آن آزردگی عاطفی بازگرداند. این غلیان ها و فروکش نمودن های هیجانی ممکن است مـــــاه ها ، یا حتی سالـــــها بطول انجـــامد. اما این حالتها و مدت زمان آن در همه افــــراد یکســــان نیست عزیز مقایسه شده است.  بر اساس نظریه ی بحران و توصیف –الیزابت کوبلر –راس در مورد فرآیند سوگ  مراحل روانی  سوگواری را در زیر می خوانیم

آیا همیشه بعد از انجام کاری، با خودت فکر می‌کنی:
🔸 «نکنه اشتباه کردم؟»
🔸 «مطمئن نیستم درست انجامش دادم!»
🔸 «ای کاش یه بار دیگه چک می‌کردم...»
اگر این جملات برایت آشناست، شاید با یکی از جنبه‌های پنهان وسواس دست به گریبان باشی: شک مزمن به کفایت خود.

همه‌ی ما گاهی می‌ترسیم. اما بعضی از ترس‌ها آن‌قدر پررنگ، تکراری و غیرقابل کنترل‌اند که زندگی روزمره‌ را مختل می‌کنند.
اگر احساس می‌کنی ترس‌هایت نه فقط مقطعی، بلکه دائمی، ذهن‌گیر و خسته‌کننده شده‌اند، شاید با نوع خاصی از اختلال وسواس فکری روبه‌رو باشی: فوبیاهای وسواسی.