ندا فرزانه متخصص اعصاب و روان بیان می کند که به طور معمول تشخیص بیماریهای روان پزشکی در مبتلایان به اختلال‌های گوارشی، مشکل نیست. تعدادی نشانه‌های گوارشی تکرار شونده مثل درد، اسهال و یبوست وجود دارد که البته نتایج می‌تواند در بیماریهای روانی یا گوارشی مبهم باشد و سایر نشانه‌های جسمانی و شناختی هستند که روانپزشک را قادر به تشخیص بیماریهای اضطرابی، پانیک و افسردگی می‌کند. به ندرت اما به طور اختصاصی بخصوص در افراد مسنی که بیماری افسردگی تشخیص داده نشده دارند، اسهال غیر قابل توجیه (به عنوان تظاهری از اضطراب همراه)، درد شکمی و کاهش وزن ایجاد می‌شود. در این بیماران، روانپزشک باید آمادگی برای ارزیابی دقیق نشانه‌های افسردگی، نشانه‌های گوارشی و استفاده از درمانهای افسردگی را داشته باشد.
در مقاله ای که با عنوان "همه چیز در مورد اختلالات روان تنی" نوشته شده است، توضیحاتی در مورد سندرم روده تحریک پذیر که در دسته بیماری های روان تنی است، توضیحات کلی در مورد بیماری های گوارشی روان تنی یا به اصطلاح فانکشنال یا کاربردی داده شده است. در ادامه سعی بر این است که به طور مختصر در مورد شایعترین بیماری کارکردی گوارشی به نام "سندرم روده تحریک پذیر" و علائم شایع آن، علل زمینه ای، درمان های داروئی و غیر داروئی موثر و سایر نکات مهم این بیماری توضیحات دقیقی داده شود.
ارتباط بین سندرم روده تحریک پذیر با بیماری های روانی چقدر است؟
- حدود نیمی از بیماران سندرم روده تحریک پذیر ، دارای بیماری روانپزشکی هستند. افراد با سندرم روده تحریک پذیر، اختلال درکیفیت سلامتی زندگی دارند و بخش عظیمی از این اختلال می‌تواند بخاطر وجود همزمان اضطراب، افسردگی و بیماری پانیک باشد. اختلال‌های کارکردی گوارشی متشکل از وضعیتهای مزمن یا راجعه‌ای هستند که هیچ علت عضوی برای آنها وجود ندارد ولی موجب ناراحتی و رنج فراوان برای بیمار می‌شوند و سهم عمده‌ای از مراجعه‌های بیمار رابرای ویزیت شدن توسط پزشکان عمومی و متخصصین گوارش به خود اختصاص می‌دهند. در این بیماریها، تداخل‌های پیچیده‌ای بین اختلال کارکردی گوارشی، حساس شدن بیش از حد احشایی و فرایند تغییر دستگاه عصبی – مرکزی در رابطه با محرکهای محیطی و نیز عوامل روانی- اجتماعی دخالت دارند. این نشانه‌های می‌توانند از هر کدام از بخشهای دستگاه گوارش منشاء بگیرند یا اینکه با یکدیگر هم پوشانی داشته باشند. شایعترین بیماری گوارشی کارکردی، نشانگان روده تحریک‌پذیر است. مشابه سایر وضعیتهای طبی، در این مورد هم تاثیر نشانه‌های جسمی و روانی در کیفیت زندگی به صورت اضافه شونده است مثلاً در سوءهضم، ناراحتی و زجر روانی فرد نسبت به شدت سوءهضم، یک عامل پیش‌بینی‌کننده قوی‌تر می‌باشد.
- اضطراب و افسردگی در مقایسه با سندرم روده تحریک پذیر، در هدایت کردن بیمار برای دریافت درمان اهمیت بالایی دارند اما بررسی‌های جدید نشان داده است که جسمانی‌سازی و زجرهای روانی با خود بیماری مرتبط‌ترند تا فقط با کوشش بیمار برای دریافت درمان. همچنین جسمانی‌سازی با اختلال در کیفیت زندگی مربوط به سلامت فردی در جمعیت پایه ونیزبا نمونه‌های بالینی تحت درمان با درمانهای روانپزشکی همراه است. بعلاوه مشخص شده که کاهش افسردگی با بهبود کیفیت زندگی مرتبط با سلامتی فردی همراه است. در بررسی‌های بالینی، ارتباط بین آزار جنسی و روانی و بیماریهای کارکردی گوارشی مشخص شده است اما این یافته‌ها یکدست نیستند.