مراقبت های پس از پروتز
مراجعه کننده محترم، برای آنکه دوره بعد از درمان را با راحتی و آرامش بیشتری طی نمایید، خواهشمند است این مطلب را به دقت مطالعه نموده، از هرگونه خوددرمانی پرهیز کنید.
مراقبت های پروتز متحرک:
1- در تمام بیمارانی که دست دندان جدید تحویل می گیرند حتما بعضی یا تمامی مشکلات زیر تجربه می شود که این مسئله کاملاً طبیعی بوده و ظرف مدت چند ماه برطرف خواهد شد:
الف) صحبت کردن با دست دندانهای جدید ابتدا مشکل خواهد بود.
ب) غذا خوردن با دست دندانهای جدید مشکل خواهد بود.
ج) در روزهای ابتدایی استفاده از این دست دندانها، بزاق دهان افزایش می یابد و حالت تهوع وجود خواهد داشت.
د) در هفته های اول استفاده از دنچرها, بعضی قسمتهای بافت دهان, دچار زخم و آسیب دیدگی خواهد شد که با مراجعه به مرکز و تراشیدن نواحی ایجاد کننده زدگی، این مشکلات به تدریج کمتر خواهد شد.
یادآوری : تراشیدن از روی سطح بافتی دنچرها فقط بایستی توسط دندانپزشک مربوطه انجام شده و هیچگونه دستکاری دنچر توسط خود شما نبایستی صورت گیرد.
2- برای کمتر شدن مشکلات بهتر است زمان استفاده از دست دندان را به تدریج افزایش دهید. بدین نحو که در چند روز اول، از دست دندان فقط چند ساعت در روز استفاده کنید و هر روز نسبت به روز قبل به تعداد ساعات بیفزایید تا مرحله سازگاری با دست دندان جدید به آرامی طی شود.
3- دست دندانها بایستی حتما شبها از دهان خارج شوند تا بافتهای دهانی استراحت کرده و خونرسانی به آنها افزایش یابد. عدم رعایت این مورد بسیار شایع بوده و منجر به تحلیل و تخریب پیشرونده لثه و استخوان زیرین می شود و در نهایت استفاده از دست دندان یا حتی ساخت دندان جدید را غیر ممکن خواهد کرد. فقط در صورتی استفاده از دست دندان در شب مجاز است که طبق دستور دندانپزشک مربوطه و برای مشاهده نواحی زخم شدگی در دهان صورت بگیرد.
4- توجه به این نکته الزامی است که دندان مصنوعی جدیدی که شما تحویل گرفته اید با دندانهای طبیعی و حتی دست دندانهای قبلی شما کاملا متفاوت بوده و سازگاری پیدا کردن با آنها مستلزم طی شدن زمان لازم است. پس نباید در این مورد عجول بود. ضمنا توجه داشته باشید که ذات تحرک در دست دندان کامل متکی بر بافت لثه ای کاملا طبیعی می باشد و کمی لقی حتی در بهترین شرایط ساخت وجود داشته و طبیعی است. در صورت عدم تحمل این مسئله بهتر است استفاده از درمانهای متکی بر ایمپلنت را مدنظر قرار دهید.
5- برای افزایش گیر دنچر استفاده از چسب های دنچر موجود را می توانید مدنظر قرار دهید ولی بهتر است قبل از این کار، با دندانپزشک مشورت کنید.
6- بهتر است سعی کنید ابتدا از غذاهایی استفاده کنید که نیروی مضغی زیادی لازم نداشته باشد بلکه بلع آن آسان باشد و با یک فشار ساده زبان در برابر کام به راحتی بلعیده شود. این کار ثبات دنچرها را افزایش می دهد. همچنین لقمه ها را کوچکتر گرفته، قبل از قرار دادن لقمه در دهان آنرا تکه تکه کنید و به صورت دوطرفه بجوید. در هنگام انجام عمل گاز گرفتن با دست دندان ها به جای اینکه مثلا ساندویچ را در قسمت جلویی دهان بین دندانهای جلو قرار دهید, آنرا قدری به طرف گوشه دهان ببرید. سپس به جای اینکه مثل دندانهای طبیعی ساندویچ را به طرف پایین و خارج بکشید و آنرا قطع کنید، آنرا به طرف داخل و بالا بدهید. بدین ترتیب دست دندانها بر روی دهان سفت تر می نشینند و از جای خود بلند نمی شوند. موقعیت زبان در حین جویدن نقش مهمی در ثبات دست دندان پایین دارد. بهتر است تمرین کنید که زبان را بر روی سطح داخلی دندانهای پایین قرار دهید. این کار ثبات دست دندان پایین را افزایش می دهد.
7- در صورتیکه از دست دندان تکه ای (پارسیل) استفاده می کنید روش درست قراردهی آن را در دهان از دندانپزشک یاد گرفته و در مقابل آینه آنرا در دهان بگذارید.
8- به خاطر داشته باشید که شرایط جسمی، روحی و دهانی شما، خاص خود شماست و بنابراین نمی توانید نحوه کنار آمدنتان با دست دندان جدید را با تجربیات افراد دیگر مقایسه کنید. بعلاوه قابلیت سازش با دست دندان جدید با افزایش سن کاهش می یابد. بنابراین ممکن است دست دندان کنونی هرچند بهتر از دست دندان قبلی شما ساخته شده باشد اما سازش یافتن با آن مشکل تر باشد.
9- در طی دوره بی دندانی فاصله بین دو قوس فکی به تدریج کاهش می یابد و نیز لب ها حالت فرو رفته ای پیدا می کنند. این تغییرات آنچنان تدریجی به وقوع می پیوندند که حتی ممکن است خود شما و خانواده و دوستان هم متوجه آن نشوند. بنابراین ممکن است در ابتدا دست دندانها به صورت اجسامی غریب و حجیم در دهان احساس شوند و موجب احساس پری لب ها و گونه ها شوند. بایستی توجه داشته باشید که این وضع به تدریج طبیعی خواهد شد.
10- برای بهتر شدن تکلم با دست دندان جدید بهتر است که لغات یا عباراتی را که در تلفظ آنها مشکل دارید، با صدای بلند بخوانید و روزانه چندین بار آنها را تکرار کنید.
11- همواره باید به خاطر داشته باشید که بافت های دهانی با گذشت زمان تغییر می کنند و شدت این تغییرات نیز به عوامل متعددی بستگی دارد.
دست دندانهای خوب سرانجام و با گذشت زمان تبدیل به دست دندانهای نامناسبی می شوند که می توانند بدون اینکه بیمار آگاه شود به دهان آسیب برسانند. بنابراین تمامی بیماران بی دندان بایستی حداقل سالی یکبار توسط دندانپزشک معاینه شوند.
رعایت بهداشت در پروتزهای متحرك:
1- پس از هر سه وعده غذایی، حتما بایستی دست دندانها را از دهان خارج کرده، دهان را بشوئید و لثه ها را ماساژ دهید. چنانچه دندان در دهان وجود داشته باشد حتما بایستی به کمک مسواک و خمیر دندان دندانها را بعد از هر وعده غذایی به خوبی و بدون حضور دست دندان در دهان تمیز کنید. همچنین پس از هر وعده غذایی دست دندانها را بایستی تمیز کرده و سپس مجددا در دهان بگذارید. برای تمیز کردن دست دندان می توانید از مسواک نرم به همراه مایع ظرفشویی یا مواد شوینده بدون ساینده استفاده کنید ولی استفاده از خمیر دندان بدلیل دارا بودن ساینده ها پیشنهاد نمی شود. برای ضد عفونی کردن دست دندانها، چنانچه در ساخت آنها فلز به کار نرفته باشد، می توانید از هیپوکلریت سدیم (وایتکس خانگی) رقیق شده استفاده کنید. همچنین از قرصهای مخصوص تمیز کردن دنچر نیز می توانید به این منظور و بر طبق دستور کارخانه سازنده استفاده نمایید. برای شستن و تمیز کردن دنچرها، غوطه ورسازی در مایع به تنهایی کافی نیست بلکه باید قبل از غوطه ور سازی، با مسواک نرم تکه های غذا از روی آن پاک شود. همچنین پس از غوطه ورسازی نیز باید دست دندانها با مسواک تمیز شوند. در هنگام شستشوی پروتز مراقب باشید تا پروتز زمین نخورند زیرا از مواد شکننده ساخته شده و تعمیر آنها مشکل خواهد بود.
2- توجه داشته باشید که هر زمان دست دندان از دهان خارج شده باشد بایستی در یک دستمال مرطوب یا یک لیوان آب قرار داده شود و هرگز نبایستی دست دندان خشک شود زیرا در این صورت دچار تغییر ابعاد شده و دیگر قابل استفاده نخواهد بود.
پروتز ثابت:
1- پس از چسباندن روکش تا 2 ساعت چیزی میل نفرمایید.
2- تا 24 ساعت، با طرفی از دهان که دندان روکش شده است، غذا نجوید.
3- چنانچه دندان روکش شده در دندان های جلو می باشد، بایستی از گاز زدن غذا یا میوه های سخت خودداری کرده آنرا قبل از جویدن و در خارج از دهان تکه تکه نمایید.
4- استفاده از مسواک در 24 ساعت اول پس از چسباندن روکش در ناحیه روکش شده، پیشنهاد نمی شود ولی پس از 24 ساعت استفاده از نخ دندان و مسواک بلامانع است.
5- در پروتز ثابت چند دندان (بریج)، حتما از نخ دندان مخصوص زیر بریج كه در داروخانه موجود است استفاده نمایید
یادآوری : در جلسه تحویل بریج نحوه مسواك زدن و استفاده از نخ دندان توسط دندانپزشك یا دسیتار وی آموزش داده می شود.
6- در صورتیکه پس از چسباندن روکش احساس بلندی در دندان مربوطه داشتید و یا احساس غیر طبیعی دارید که ظرف مدت یک هفته استفاده از آن برطرف نشد، برای انجام اصلاحات لازم است به دندانپزشك خود مراجعه نمایید.
یکی دیگر از دلایلی که باعث می شود کسانی که میان وعده های شیرین می خورند،بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار گیرند این است که آنان غذاهایی مصرف نمی کنند که اثر قند را تعدیل نماید.جویدن آدامس های بدون شکر می تواند به حفاظت دندان در برابر پوسیدگی کمک نماید.
- مصرف اسنک ها (میان وعده ها ) را به حداقل برسانید تا زمانی را که دندان هایتان در معرض تماس اسید قرار می گیرند کاهش دهید . اگر اهل میان وعده هستید،غذاهایی را انتخاب کنید که کربوهیدرات های قابل تخمیر نداشته باشند.
- مصرف نوشابه حتی بدون قند یا هر نوشیدنی حاوی شکر مانند قهوه یا چای شیرین و لیموناد را کاهش دهید. آب میوه ها حاوی قند طبیعی هستند و می توانند موجب پوسیدگی شوند.اگر چنین نوشابه هایی مصرف می کنید،آن ها را جرعه جرعه به مدت طولانی استفاده نکنید.اگر یک بطری نوشابه را همراه غذا بنوشید و تمام کنید بهتر از این است که تا دو ساعت آن را جرعه جرعه مصرف کنید.
اگرچه اغلب خانمها در مورد اثرات فیزیكی ناشی از تغییر هورمونها در دوران بارداری مطالب زیادی می شنوند، معمولا از تاثیر این تغییرات بر سلامت دهان و دندان غافلند. با وجود آنكه یك بهداشت دهانی خوب، هم برای سلامتی مادر و هم جنین ضروری است، درصد كمی از زنان در دوران بارداری به دندانپزشك مراجعه می كنند. حاملگی و بارداری به صورت مستقیم بر ضعف دندانها، برداشت كلسیم و ایجاد پوسیدگی تاثیر ندارد، بلكه به صورت غیرمستقیم و با تغییر شرایط محیط( تغییر عادات غذایی، تغییر در رعایت بهداشت دهان و دندان و ...)بر وضع دهان تاثیر می گذارد. در حقیقت، مراقبت های دندانپزشكی در طول دوران بارداری نه تنها امن و موثر است، بلكه برای جلوگیری از اثرات مخرب بیماریهای دهان ضروری است.
گزارش ها حاكی از این است كه شایع ترین بیماری دهان و دندان در زنان حامله التهاب لثه یا gingivitis است كه به علت تغییرات هورمونی ایجاد میشود تغییرات هورمونی به صورت غیر مستقیم بر سلامت لثه تاثیر می گذارند تغییر نوع و دفعات تغذیه وجود حالت تهوع و همچنین عدم رعایت بهداشت دهان و دندان به دلیل تغییر در شرایط زندگی ( كار ، استراحت ، خواب و خوراك ) باعث تجمع میكروبها در سطح دندانها شده و بیماری را ایجاد می نماید .
بهترین و مناسب ترین كار پیشگیری است و اولین گام در این راه دادن آگاهی های لازم و كافی به خانم ها می باشد. لازم است علاوه بر آموزش راههای عملی پیشگیری مثل استفاده از مسواك، خمیر دندان، نخ دندان و واترجت آنان را از عوارض ابتلا به بیماری های لثه آگاه ساخت. در وهله بعد در صورتی كه بیماری التهاب لثه حادث شده باشد لازم است فرد برای تشخیص قطعی و درمان به دندانپزشك مراجعه نماید برداشتن جرم ها از سطوح دندانها و پاكسازی طوق دندانها از هر گونه پلاك به وسیله دندانپزشك در كلینیك دندانپزشكی انجام میشود. انجام این كار معمولا به بی حسی نیاز ندارد و خطری برای مادر و جنین ندارد. در موارد خاص ممكن است انجام این كار ساده نیز با مشورت پزشك متخصص زنان و زایمان انجام شود .
در واقع احتمال انتقال ویروس ایدز از طریق خون ناشی از زخم خیلی کم است.
اطمینان از استریل بودن وسایل مورد استفاده، پوشیدن دستکش، استفاده از ماسک و عینک ضروری است استفاده از پوشش های یکبار مصرف برای مواردی مثل صفحه کلید یونیت، دستگاه رادیوگرافی، دسته چراغ یونیت و مانند آن لازم است. دستیار باید مراقب باشد این پوشش ها برای هر بیمار تعویض گردد. داشتن ظرف مخصوص وسایل استفاده شده تیز مثل سرسوزن ، سوزن بخیه و تیغ های جراحی نیز از ملزومات هر مطب دندانپزشکی است. شستشوی سطوح مطب مثل کابینت های دندانپزشکی کف مطب و مانند آن و استفاده از مواد مناسب ضد عفونی کننده نیز جزء برنامه های مرتب و منظم هر کلینیک دندانپزشکی می باشد .
ریسک ابتلا به هپاتیت از دو جهت بیشتر از HIV می باشد چرا که اولا شیوع این بیماری در جامعه بیشترو درصد افراد ناقل هپاتیت (حدود 3 ٪افراد جامعه ) به مراتب بیشتر می باشد. ثانیا ویروس ایدز در قیاس با ویروس هپاتیت بسیار ضعیف تر و غیر مقاوم تر می باشد، به ترتیبی که امکان ارائه حیات ویروس ایدز در محیط خارج از بدن بسیار کم و کوتاه می باشد در حالیکه ویروس هپاتیت قادر است در محیط خارج از بدن مدتها زنده بماند.
راه تشخیص دندان قروچه جیست و آثار مخرب این عادت چگونه بررسی و ارزیابی می شود؟
آیا تشخیص و درمان دندان قروجه نیاز به تخصص خاصی دارد؟
پروتزیست چه کمکهایی به اشخاص مبتلا می نماید؟
1- ماده کف کننده 
1- كاهش پلاك میكروبی: معمولا خمیر دندانها حاوی موادی هستند كه نقش آنها كاهش پلاك میكروبی موجود در سطح دندانها و لثه است خمیردندان ها علاوه بر داشتن مواد ضد میكروبی، با ایجاد کف و همچنین سایشی که به واسطه وجود مواد ساینده ایجاد می نمایند این نقش را ایفا نموده، دندانها را در مقابل تجمع پلاك‌های میكروبی و نهایتاً بیماریهای لثه حمایت می نمایند.
در مورد دندانهای حساس دندان پزشکان توصیه مینمایند پس از مسواک کردن کف حاصل از خمیردندان به مدت چند دقیقه در دهان باقی بماند تا تاثیر بیشتر و بهتری در دندانهای حساس داشته باشد اما بلعیدن آن به هیچ وجه توصیه نمی شود. هرچند که خمیردندان ها مجوزهای لازم را از مؤسسات مسئول و ناظر بر سلامت مانند FDA و مانند آن را دارا می باشند، به جهت ترکیبات متنوع و موجود بودن مواد غیر خوراکی مثل گلیسیرین و مواد ساینده و مانند آن بلع آنها مجاز نمی باشدو توصیه می گردد از بلع آن خودداری گردد.