بوی تنفس شامل یک ادراک شخصی بعد از استشمام هوا ی تنفسی می باشد که می تواند مطبوع، نا مطبوع ویا حتی آزار دهنده باشد.در صورت ناخوشایند بودن به آن هالیتوزیس میگویند. 

 

این اصطلاح به هر حال مترادف با بوی بد دهان نمی باشد زیرا منشا بوی بد دهان از حفره دهان است. نباید با بوی حاصل از جذب غذاهایی مانند سیر یا سیگار کشیدن اشتباه گرفته شود زیرا این بوهای نا خوشایند یک مشکل در سیستم سلامتی را نشان نمی دهند. همچنین در هنگام صبح و هنگام بیدار شدن یک بوی نامطبوعی از دهان استشمام می گردد که ناشی از کاهش جریان بزاق و افزایش تخمیر در طی شب می باشد و خودبخود بعد از صرف صبحانه یا رعایت بهداشت از بین می رود که این نیز نباید با بوی بد تنفس اشتباه گرفته شود.وجود یک بوی بد تنفسی پایدار یک مشکل پاتولوی را نشان می دهد.

 

 

هنگامی که در بدن یک بیماری هورمونی،گوارشی،کلیوی و متابولیک وجود داشته باشند ملکولهای مسئول ایجاد بوی بد تولید شده و وارد جریان خون می شوند و سرانجام از طریق هوای تنفسی بازدم یا مایع شیار لثه ای به مشام می رسند. در پروسه ایجاد بوی بد تنفسی دو عامل مهم دخیل می باشد:

 

1. عوامل داخل دهانی 

 

2. عوامل خارج دهانی 

 

•عوامل داخل دهانی:

1. ضایعات پوسیدگی عمیق همراه با گیر مواد غذایی كه در اثر باقی ماندن مواد غذایی بوی بد دهان ایجاد می نمایند. 

 

 

2.  زخمهای ناشی از کشیدن دندان که با لخته خون پر می گردد

 

3. وجود عفونت‌های داخل دهانی و خروج چرك از آنها

 

4. وجود فضاهای بین دندانی وسیع و نا مرتب دندانها که تمایل به تجمع خرده‌های غذایی دارد.

 

5. دست دندانها به خصوص زمانی که مرتب تمیز نشده و در شب از دهان خارج نشوند.آن سطحی از دنچرکه در مجاورت بافت نرم لثه است متخلخل بوده و قابلیت گیر عوامل باکتریال و خرده های غذایی را دارد كه این امر خود توانایی ایجاد بوی تعفن و تولید قارچ را دارد.

 

6.عفونتهای لثه

7.دهان خشک (زروستومیا ): در این حالت مقدار بیشتری پلاک میکروبی در دهان بر روی دندانها، پروتز و سطح پشتی زبان تشکیل می شود. چرا كه شستشوی طبیعی كه توسط بزاق انجام می گردد در این افراد كمتر اتفاق می‌افتد.

 

8.زبان و پوشش زبان: سطح پشتی زبان با بیش از 25 سانتی متر مربع مساحت یک سطح بسیار نامنظم را نشان می دهدکه خود ناحیه را مستعد گیر عوامل میکروبی و خرده های غذایی می کند. تجمع بقایای مواد غذایی با سلولهای باکتری موجب ایجاد یک پوشش روی سطح زبان می گردد که خود عامل ایجاد بوی بد دهان است. شیوع آن دربیماران دارای التهاب پیشرفته لثه 6 برابر افراد دیگر است. 

 

عوامل خارج دهانی:

1.      گوش/حلق/بینی    

 

2.       برونش و ریه

3.       مجاری گوارشی

4.      کبد(استشمام ترکیبات آمونیوم)

5.       کلیه(استشمام ترکیبات اسیداوریک)

 

6.   اختلالات متابولیک سیستمیک مانند دیابت تیپ 1 که در این بیماری به جهت کمبود انسولین چربی و پروتئین شکسته شده و ترکیبات کتونی مانند استواستات و هیدروکسی بوتیرات تولید می شود.

7.      عوامل هورمونال مانندا فزایش هورمون استروژن و پروژسترون که منجر به یک افزایش 2 تا 4 برابرمحصولات VSCs می گردد.

8.       عوامل دارویی مانند مترونیدازول که باعث طعم فلزی وبوی بد دهان می شود یا داروهای حاوی اوکالیپتوس که باعث ادراک بویی مشابه طالبی می شود.آرسنیک بوی پیاز گندیده می دهد.

درمان بوی بد دهان

اگر علت بوی بد دهان عوامل داخل دهانی باشند با روش های زیر می توان به برطرف شدن این بو كمك كرد:

1. کاهش مکانیكی میکروارگانیسمها و مواد غذایی داخل دهان: این کار از طریق تمیز کردن سطح پشتی زبان توسط مسواک و تمیز کردن نواحی بین دندانی توسط نخ دندان می باشد.تحقیقات نشان می دهد که مسواک زدن دندانها به تنهایی 30% اما مسواک زدن دندانها و زبان با همدیگر 73%کاهش بوی بد دهان را به همراه دارد. 

 

 

2. از بین بردن گیر های غذایی از طریق برداشت پوسیدگی‌ها و ترمیم دندان

 

3. کاهش شیمیایی میکروارگانیسمها ی داخل دهان: پس از كشیدن دندان ها و یا در مواقعی كه زخمی داخل دهان وجود دارد از طریق استفاده از دهانشویه ها مانند کلرهگزیدین،ستیل پیریدینیوم کلراید، essential oil، هیدروژن پراکساید، تریکلوزان می توان عوامل ایجاد كننده بوی بد را از بین برد. 

 

4. مخفی کردن بوی بد دهان: از طریق استفاده از دهانشویه ها /اسپری ها یا خمیر دندانهای حاوی اسانس نعناع 

 

5. در برخی موارد مصرف آنتی بیوتیك ها جهت از بین بردن عفونت های دهان و دندان كه عامل بوی بد دهان هستند توصیه می شود. لازم به ذكر است تشخیص لزوم استفاده از آنتی بیوتیك ها تنها بر عهده دندانپزشك می باشد. 

 

6. تعویض ترمیم های نا مناسب قبلی: در برخی موارد ترمیم های نامناسب و نامنظم موجب ایجاد فضای بین دندانی و گیر مواد غذایی در آنها می شود. تعویض و اصلاح این پركردگی ها می تواند به از بین رفتن بوی دهان كمك شایانی نماید.

 

7. برطرف كردن عفونت های لثه: به این منظور می توان از روش هایی مانند جرمگیری، مصرف دهانشویه ها و ... استفاده كرد. بهترین روش را متخصص بیماری های لثه شما به شما پیشنهاد خواهد كرد. 

 

در صورتی كه علت بوی بد دهان عوامل خارج دهانی باشد ، بهترین راه مراجعه به پزشك مربوطه و درمان و نهایتاً حذف عمال می‌باشد.