طب سوزنی
ارتقاء سطح سلامت و درمان بیماریها به روش تحریک نقاط خاصی از بدن توسط سوزنهای فلزی بر مبنای الگوی پیچیده و نظام مند طب سنتی چین با سابقه ای بالغ بر 2500 سال است .
طب سوزنی از اواخر قرن بیستم توسط پژوهشگران مورد پژوهش جدی علمی قرارگرفته‌است، هم از جهت نحوه اثر آن و پایه‌هایش و هم از جهت اثرهای بالینی‌اش. در گذشته‌های نه چندان دور توافقی میان پزشکان و درمانگران بر علمی بودن و مؤثر بودن اثرهای ناشی از درمان طب سوزنی حاصل نمی‌شد اما اکنون با آزمایش‌های بالینی گوناگون اثرات آن بر درمان و تسکین بیماریهای مختلف اثبات گشته است.
سازمان بهداشت جهانی و مؤسسه ملی سلامت آمریکا نام بیش از سی بیماری را در زمره موارد حیطه درمان توسط طب سوزنی اعلام کرده‌اند.
برخی از رایج ترین کاربردهای بالینی طب سوزنی :
از سال 1979 میلادی ، سازمان بهداشت جهانی (w.h.o .) به دنبال تجربیات موفق به کار گیری طب سوزنی در تکمیل درمانهای پزشکی در کشورهای اروپایی و آمریکا ، لیستی از بیماریهای قابل مدیریت توسط طب سوزنی را ارائه نموده است . امروزه ، پزشکان با استفاده از این طب ، به روند درمان غیر دارویی و بهبود کیفیت زندگی درمبتلایان به بیماریهای بسیار رایج کمک بسیاری می کنند مثالهایی از این بیماریها عبارتند از : از کمر درد ، زانو درد ، سردرد ( از جمله میگرن) ، بیماریهای گوارشی نظیر التهاب مزمن معده و نشانگان روده تحریک پذیر ، بیماریهای تنفسی مانند آسم ، اختلالات خلقی نظیر اضطراب و افسردگی خفیف تا متوسط ، اختلالات عملکردی ارگانها ناشی از استرس ( اختلالات روان تنی یا سایکو سوماتیک) ، خستگی مزمن ، تهوع ناشی از شیمی درمانی ، اختلالات دوره ماهیانه ، اضافه وزن و ضعف متابولیسم (سوخت وساز) .
مبنای نظری و علمی طب سوزنی :
بیماری ناشی از انسداد جریان طبیعی انرژی حیاتی در ارگانها و مسیرهای انتقال این جریان می باشد و طب سوزنی با تحریک مهمترین و تاثیر گذار ترین نقاط در مسیرهای دچار اختلال نظیر کمبود فعالیت یا تجمع استرس ، موجب تقویت کارکردهای طبیعی بدن و رفع انسداد یا تجمع غیر عادی تنش در ذهن و بدن می گردد . تحقیقات پزشکی متعدد مکانیسمهای مختلفی را برای نحوه تاثیر گذاری طب سوزنی بر سلامت انسان توضیح داده اند . برخی از این مکانیسمها عبارتند از تنظیم فعالیت شیمیایی مغز ( نوروهورمونها و نوروترنسمیترها) ، ترشح اوپیوئید های طبیعی بدن نظیر اندورفین در مغز و نخاع ، تسهیل بازپخش سیگنالهای الکترومغناطیسی در بافتها و تقویت فعالیت سیستم ایمنی .
اخیرا مروری بر 22 مطاله بالینی با موضوع تاثیر طب سوزنی در درمان کمر درد که یکی از شایعترین دلایل مراجعه به پزشکان می باشد ، نشان داده است که این طب در کاهش شدت کمر درد و بهبود کیفیت زندگی مبتلایان به این عارضه ، بسیار موثر است . توصیه انجمن درد آمریکا به پزشکان از سال 2007 تا کنون در بیمارانی که درمانهای روتین پزشکی برای کمردرد آنها رضایت بخش نبوده ، استفاده از طب سوزنی است . چنین تجربیاتی موجب شده که پزشکان و بیماران در بسیاری از کشورها از جمله ایران به طب سوزنی روی بیاورند . از جمله ، انجمن علمی طب سوزنی ایران از سال 1387 توسط وزارت بهداشت درمان و آموزش پزشکی به رسمیت شناخته شده است و همین امر نقش بسیار مهمی در زمینه معرفی علمی و صحیح طب سوزنی در کشورمان داشته است .
روند یک جلسه تشخیصی طب سوزنی :
ابتدا پزشک طب سوزنی ، فرصت کافی در اختیار بیمار می گذارد تا شرح حال بیماری خود را بازگو نماید . سپس نوبت به معاینه زبان و نبض می رسد . بر مبنای سه رکن اشاره شده ، پزشک قادر خواهد بود الگوی به وجود آورنده بیماری را تشخیص دهد و بر این اساس ، طرح درمان را پایه ریزی و نقاط مورد نیاز طب سوزنی برای فرد مراجعه کننده را از بین بالغ بر سیصد و شصت نقطه استاندارد ، انتخاب کند . طی دو دهه گذشته ، دستگاههای پیشرفته تشخیصی با ماهیت الکترونیکی برای دقیقتر نمودن تشخیص پزشک نیز در اختیار بسیاری از پزشکان قرار گرفته تا مسیر تشخیص و درمان در طب سوزنی مطمئن تر باشد .
روند یک جلسه درمانی طب سوزنی :
در مرحله درمان ، نقاط انتخاب شده طی یک یا چند دوره درمانی ، پس از استریل نمودن پوست با الکل ، توسط سوزنهای بسیار باریک استریل و یک بار مصرف از جنس استیل منعطف تحریک می گردد . نحوه ورود سوزن به بافت زیر پوست بستگی به محل آناتومیک نقطه دارد و ممکن است به صورت عمودی یا مایل باشد . عمق نفوذ سوزنها هم غالبا حداکثر 5 میلیمتر است تا ضمن دستیابی به بیشترین تاثیر بالینی ، آسیبی به بافتهای زیرین وارد نشود . لازم به ذکر است که پاکسازی پوست ، یک بار مصرف بودن و استریل بودن سوزنها ، نگرانی پزشک و بیمار را از انتقال بیماریهایی نظیر هپاتیت یا ایدز از یک بیمار به بیمار دیگر ، به طور کامل برطرف می نماید . نگرانی از دردناک بودن سوزنها هم غالبا در شروع جلسه از بین می رود .
نحوه تحریک نقاط طب سوزنی :
تحریک نقاط بسته به تشخیص پزشک معالج ممکن است با وارد نمودن جریان الکتریکی به سوزنها انجام شود . امروزه در بسیاری موارد نیز به جای سوزن از تحریک موثر نقاط با لیزر کم توان ، میدانهای مغناطیسی ضرباندار و پالسهای نوری استفاده می شود که وابستگی پزشک به استفاده از سوزنهای سنتی را تا حدودی کاهش می دهد . این روشهای جدید تر برای کودکان و همچنین افرادی که در جلسات نخست با نگرانی ذهنی در مورد دردناک بودن سوزن روبرو هستند ، روند پذیرش درمان را تسهیل می کند .
ماهیت تجربه طب سوزنی :
طب سوزنی روشی بدون درد و بسیار آرامش بخش است و ضمن استرس زدایی از سیستم ذهنی و جسمی افراد ، منجر به هماهنگی بیشتر در کارکرد ارگانهای بدن می گردد . به همین دلیل ، طب سوزنی برای عمده مراجعین ، با تجربه رفع خستگی ، بهبود خواب ، افزایش نیروی حیاتی و احساس سبکی همراه است .
مطالب مرتبط :
درد زانو آرتروز زانو پاتلو فمورال سندرم
.مهمترین مشخصه آرتروز، تخریب تدریجی غضروف مفصلی است 