نقش اسکن dmsa در مقایسه با سونوگرافی در شناسائی درگیری پارانشیم ( بافت ) کلیه درکودکی که برای اولین بار دچارعفونت ادراری تب دار شده است 

دکتر نعمت اله عطائی  -  فوق تخصص نفرولوژی کودکان

 مرکز تحقیقات بیماری های مزمن کلیه در کودکان  ، مرکز طبی کودکان ،  دانشگاه علوم پزشکی تهران           تاریخ   1402.08.19

عفونت دستگاه ادراری یکی از شایع ترین عفونت ها در شیرخواران و کودکان می باشد. متاسفانه اکثریت کودکانی که برای اولین بار دچار عفونت دستگاه ادراری علامت دار می شوند، در دهه اول عمر قرار دارند و این گروه از کودکان نه تنها، در صورت درگیری پارانشیم کلیه در معرض بیشترین خطرات از نظر پیدایش اسکار در کلیه ( به صورت بروز اختلال در رشد کلیه، پیدایش پرفشاری خون ، دفع پروتئین از ادرار، و در نهایت سیر  بیماری بطرف اختلال  شدید در عملکرد کلیه) قرار دارند ، بلکه در برخی موارد مشخص کردن محل عفونت نیز در این طیف سنی به آسانی میسر نخواهد بود.  

 از طرف دیگر بازبینی  متون پزشکی  بیانگر تبدیل شدن  تغییرات ایجاد شده در قشر کلیه دراثر عفونت در مرحله حاد بیماری به اسکار دائمی در52 % -36 % بیماران در تصویر نگاری هسته ای بعدی می باشد.

در گایدلاین های منتشر شده در سال 2011 صرفا  بر اساس تجربیات شخصی ارائه دهندگان ، علیرغم محرز بودن نقش بی بدیل سینتی گرافی در تشخیص درگیری پارانشیم  کلیه  و نتایج  بدست آمده  از دو دهه مطالعات انجام شده در کشورهای مختلف با اسکن dmsa ، با کافی تلقی شدن سونوگرافی به عنوان تنها مدالیته تصویر بردای  برای ارزیابی کودکان  مبتلا به اولین  اپیزود عفونت ادراری تب دار و قرار گرفته  در محدوده سنی  2 ماه تا 24 ماه ، بدون اینکه به تحقیقات  آینده نگری در این رابطه اشاره شده باشد ، توصیه شده که برای ارزیابی درگیری احتمالی پارانشیم کلیه در فاز حاد اولین عفونت ادراری تب دار  ضمن خود داری از انجام  سینتی گرافی کورتکس کلیه، در صورت نرمال بودن گزارش سونوگرافی، انجام سیستوگرافی نیز کنار گذاشته شود. این پیشنهادات درحالی مطرح شده که مطالعات آینده نگر انجام شده، نشان دهنده حساسیت پائین سونوگرافی (40%-11%) در شناسائی آسیب پارانشیم کلیه در پیلونفریت حاد می باشد. در مطالعه آینده نگری که توسط مولف و همکاران در سال  2005 در 52 کودک مبتلا به اولین اپیزود عفونت ادراری تب دار در مرکز طبی کودکان انجام گرفت یافته ها نشان دهنده  نرمال بودن گزارش سونوگرافی در61% از واحد های کلیه  بیماران با اسکن غیر طبیعی بود.  به عبارت دیگر این مطالعه نشان داد که اگر استراتژی درمانی برمحور سونوگرافی استوار می بود فرصتی برای شناسائی 61% از واحد های کلیه بیماران وجود نداشت . در مطالعه ای که در سال 2014 توسط coulthard و همکاران انجام شد یافته ها بیانگر miss  شدن و پیدایش اسکار در کلیه ها در 8%  بیمارانی بود که براساس دستورالعمل های ارائه شده در سال 2011  درمان شده بودند.

نتیجه گیری :با توجه به حساسیت پائین سونوگرافی  توصیه می شود برای پیشگیری از فرایند miss  شدن  بیماران  و پیدایش اسکار وتبعات بعدی تا زمانیکه مطالعات آینده نگر و جامعی در رابطه با استفاده از سونوگرافی به عنوان تنها مطالعه تصویر برداری منتشر نشده، در ارزیابی تصویری این گروه از کودکان  انجام اسکن dmsa   همچنان به عنوان اولین مدالیته تصویربرداری حساس ، قابل اعتماد برای شناسائی درگیری پارانشیم کلیه مورد استفاده قرار گیرد.